Encyklopedia

Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochowej (w skrócie PKS) w Szczecinie powstało w 1945 roku. Organizowało wówczas połączenia między Szczecinem a Stargardem Szczecińskim, Gryfinem, Goleniowem i innymi miejscowościami, do których dojazd koleją nie był możliwy ze względu na zniszczenia wojenne.

Ówczesny tabor kursujący między miastami składał się z dwóch typów autobusów, mianowicie były to Büssing 400 i Büssing 900. Kursowały one mniej więcej do połowy lat 50. XX wieku, kiedy to wyeksploatowane zostały zastąpione pierwszymi pojazdami na podwoziu ciężarówki Star 20, zwanymi potocznie Osinobusami. Pierwszy pojazd opuścił fabrykę w Jelczu-Laskowicach już w 1954 roku. Kolejne modele zaczęto produkować już w latach 60. tym razem na podwoziu Stara 28/29. 

Modelami, które trafiły do Szczecina były Jelcz 043 oraz San H100. W latach sześćdziesiątych PKS Szczecin tworzyło również nowe połączenia do ościennych miejscowości znajdujących się na zachód od Szczecina. 2 listopada 1973 roku podstawowa trasa ze Szczecina do Gryfina otrzymała numer 104, a wraz z nowym podziałem administracyjnym w czerwcu 1975 roku została przydzielona WPKM Szczecin.

Rok 1974 stał się przełomowym dla PKS-u, ponieważ oprócz „ogórków” i Sanów H100 pojawiły się nowe autobusy - Autosan H9-21. Ze względu na drogie części zamienne i wyeksploatowanie „ogórków” PKS podobnie jak inni przewoźnicy w Polsce postanowiło zakupić nowoczesne autobusy produkowane przez polsko-jugosłowiańskiego Ikarusa-Zemun.

I tak oto w 1985 roku pojawiły się pierwsze autobusy Ikarus-Zemun IK160P, zwane potocznie Zemunami. PKS Szczecin zakupił siedem sztuk tego typu autobusów, z czego jeden z nich nigdy nie wyjechał na linię. Były to pierwsze autobusy przegubowe eksploatowane przez zajezdnię znajdującą się przy ulicy Heyki.

Pod koniec lat 80. pojawiły się kolejne autobusy, tym razem klasy MAXI - Jelcz PR110D i Jelcz L11.

Gdy w 1991 roku WPKM Szczecin przekształciło się w MZK, linia 104 kursująca na trasie Podjuchy - Gryfino została połączona wraz z linią 110 kursującą od Gryfina do Elektrowni „Dolna Odra” w jedną linię. PKS przejęło również od MZK Szczecin obsługę linii 105 i 108.

W tym samym roku w szczecińskim PKS-ie pojawiły się pierwsze Ikarusy 280. Malowanie „280-tek” lekko odbiegało od wcześniej obowiązującego kremowo-niebieskiego - na białe z niebieskim paskiem w linii podokiennej i granatowym pasem na wysokości kół. W nowym malowaniu pojawił się również napis „PKS Szczecin” znajdujący się na białej powierzchni między pierwszymi a drugimi drzwiami.

W lutym 1992 roku PKS Szczecin zaczęło proces przenumerowywania obsługiwanych przez siebie linii. linia 104 została przenumerowana na 1. 1 stycznia 1994 linia 105 została przenumerowana na 5, zaś linia 108 stała się „ósemką” dokładnie cztery miesiące później - 1 kwietnia 1994 roku. Od tamtej pory przez długi czas linie oznaczone od 100 wzwyż były liniami kursującymi tylko po Policach oraz łączącymi Police ze Szczecinem.

W 1998 roku do Szczecina przybył Jelcz M181, który kursował głównie na trasie linii 1 oraz okazjonalnie wystawiany był na linie nocne ZDiTM.

21 czerwca 2001 roku firma została sprywatyzowana i działa od tej pory jako PKS Szczecin Spółka z o.o. posiadająca dwie zajezdnie, jedną w Szczecinie (ul. Heyki 4), drugą w Gryfinie (ul. Sprzymierzonych 1).

Już w 2005 roku pojawiły się pierwsze używane autobusy marki Mercedes-Benz O405G. Zostały one zakupione w Niemczech, podobnie jak model klasy MAXI - Mercedes-Benz O405N. W 2007 roku zakupione zostały 4 kolejne używane autobusy klasy MAXI. Tym razem były to Mercedesy-Benz O405. Dwa lata później PKS Szczecin kupił kolejne cztery Mercedesy tym razem klasy MEGA wyprodukowane w 1995 roku, a mianowicie model O405GN dawniej będący własnością BVG Berlin.

W 2010 roku nastąpił kolejny zakup czterech używanych autobusów od naszego zachodniego sąsiada, były to autobusy Mercedes-Benz O530, należące dawniej do BVG.

W latach 2012-2015 wozami kupowanymi przez PKS były głównie Mercedesy-Benz O405 i ich przegubowe wersje O405G.

Nowością w PKS było pojawienie się nowej marki w 2013 roku - tym razem była to marka MAN. Zakupiono w znacznej ilości sprowadzone z Niemiec MAN-y NG313 oraz solowe MAN-y NL263. 

W 2015 roku w związku z rozpoczęciem obsługi linii na zlecenie ZDiTM na terenie gminy Dobra (linie 105, 108, 121, 122, 123, 535, 536), PKS Szczecin zaczęło przemalowywać autobusy obsługujące linie szczecińskie w barwy Floating Garden. W wyniku tego działania, obecnie pojazdy PKS-u nie różnią się obecnie wizualnie od autobusów innych spółek.

Latem 2015 roku w zajezdni pojawiły się również pierwsze „trzyosiówki”. Były to dobrze znane szczecińskim pasażerom MAN-y NL313-15, które sprowadzone zostały z Berlina. Większość z nich przemalowano w szczecińskie barwy, kierując w dużej mierze na linie takie jak 105, czy 108.

W 2016 roku rozpoczęto obsługę nowopowstałych linii 95 (11 kwietnia) oraz 124 (1 września). Tym samym, uruchomienie linii 95 oznaczało początek świadczenia przewozów w postaci „Transportu na Żądanie”. W tym celu, PKS zakupił i przemalował w barwy „Floating Garden” Mercedesy Sprintery 511 CDI. Przewoźnik posiadał już tego typu pojazdy, jednak były one pomalowane w barwy firmowe i wykorzystywane na liniach pracowniczych i komercyjnych przewozach do lotniska.

1 stycznia 2017 roku rozszerzono obsługę linii na zlecenie ZDiTM w postaci przyjęcia brygad linii 70, 81, 83 oraz 88. W związku z tym, PKS Szczecin zakupiło duże ilości kolejnych używanych autobusów z Berlina. Były to m.in. Mercedesy-Benz O530L, Mercedesy-Benz O530, a także MAN-y NG313.

1 stycznia 2018 roku PKS przejął obsługę linii 52, zaś we wrześniu tego samego roku do pakietu linii obsługiwanych na zlecenie ZDiTM dołączyły kolejne, tym razem były to linie 98 oraz 99 działające w postaci transportu na żądanie.

W 2018 roku miało miejsce także wprowadzenie kolejnej nowej marki, bowiem na placu PKS-u pojawiły się pierwsze autobusy Solaris Urbino 18 zakupione ze stolicy Niemiec.

W tym samym roku do eksploatacji wprowadzono również dwie Setry S315 NF zakupione z Schenefeld.

W dalszym ciągu trwały zakupy różnego rodzaju Mercedesów (O530, O530Ü, O530G, O530L, 511 CDI, 518 CDI) oraz MAN-ów (NL263, NL313, NG313, NÜ313-15, NÜ263).

Na początku tego samego roku, w zajezdni PKS pojawiły się dwa używane Solarisy Urbino 12 II generacji z niemieckiego miasta Hoya. Zadebiutowały dopiero latem.

Tego roku w PKS-ie pojawiła się także spora liczba Mercedesów-Benz O530 nowszej generacji (facelift) pochodzących z Berlina. Dokupiono także kilkanaście używanych Solarisów Urbino 18 z tego samego źródła.

Wraz z rozpoczęciem 2020 roku rozpoczęto obsługę linii transportu na żądanie pod nową numeracją. 95 przekształcono w 901, 98 w 908, zaś 99 w 901. We wrześniu linia 98 powróciła do pakietu linii obsługiwanych przez PKS, jednak w zupełnie innej formule. Spółka rozpoczęła także obsługę linii 76.

6 kwietnia 2020 roku obsługę (wówczas) polickich brygad linii 58 i 59 przejął PKS Szczecin, zaś 1 lutego 2021 roku przyjęto pozostałe brygady tych linii, które wcześniej należały do SPA Klonowica.

16 marca 2021 roku do Szczecina dojechały pierwsze autobusy piętrowe. Były to autobusy MAN Lion's City DD (A39), pochodzące z BVG Berlin. „Piętrusy” zostały przemalowane w firmowe barwy PKS i trafiły na obsługę linii pracowniczej „Zalando”. Autobusy nigdy więcej nie pojawiły się w zajezdni przy ulicy Heyki, ponieważ ich wysokość przekraczała dopuszczalną wartość pojazdów mogących swobodnie przejechać pod wiadutkem na ulicy Heyki. W dniu, gdy autobusy po raz pierwszy zmierzały w kierunku ulicy Heyki w celu ich przemalowania, konieczne było spuszczanie powietrza z opon, aby przejechać pod wiaduktem.

W grudniu 2021 do zajezdni zawitały dwa, niskowejściowe Mercedesy-Benz O530LE II zakupione jako używane z Berlina. 

1 stycznia 2022 roku nastąpiła kolejna zmiana numeracji na liniach obsługiwanych przez PKS Szczecin. Podmiejską część linii 70 przekształcono w 242, zaś obsługę miejskiej części przejęła SPA Klonowica, w dalszym ciągu pod numerem 70. 81 zostało przekształcone w 241, 83 w 243, zaś 88 rozdzielono na dwie linie: część miejską (88) oraz podmiejską (244). Obie linie nadal obsługiwał PKS.

1 maja 2022 roku doszło do zmiany numeracji oraz siatki połączeń na terenie gminy Dobra. Linię 105 przekształcono w 225, 108 w 226, 121 w 221, 122 w 222, 123 w 223, zaś 124 w 224. Ponadto uruchomiono nową linię pod numerem 227, będącą następstwem linii 74 (wówczas obsługiwanej przez SPA Klonowica). Obsługą wszystkich linii zajął się PKS Szczecin.

W maju 2022 zadebiutował Mercedes O530Ü z numerem 10747 oraz pojazdy modelu pochodnego, będące nowością w Szczecinie - O530MÜ. Ten pierwszy uległ pożarowi (wskutek czego został wycofany) zaledwie dwa dni po debiucie. W dalszym ciągu trwał zakup kolejnych Solarisów Urbino 18, przede wszystkim pochodzących z BVG Berlin.

1 lipca 2022 roku do pakietu linii obsługiwanych przez PKS Szczecin włączono dwie kolejne, nowopowstałe, sezonowe linie - 198 oraz 199. Miesiąc później, 1 sierpnia 2022 zajezdnia we wszystkie dni tygodnia rozpoczęła obsługę dwóch brygad linii 63 przejętych od polickiej zajezdni.

Jesienią 2022 roku zadebiutowały pierwsze pojazdy typu MAN Lion's City (A20 oraz A21). Tym samym generacja „lwa” stała się znana we wszystkich szczecińskich spółkach.

Z początkiem 2023 roku spółka przejęła obsługę linii nocnych 521, 525, 527, 528 i 529.

2023 rok zaowocował także rozpoczęciem obsługi komunikacji w gminie Gryfino na nowych zasadach. W związku z otrzymaniem dofinansowania z rządowego Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych, wszystkie połączenia autobusowe stały się bezpłatne. Najważniejsze zmiany dotyczyły „jedynki”, która przestała dojeżdzać do Dworca Autobusowego w Szczecinie, a jej nowy przystanek końcowy został usytuowany na rondzie Ułanów Podolskich w szczecińskich Zdrojach. Ponadto, z uwagi na otrzymane dofinansowanie (w obrębie gminy, a nie poza jej granicami), pojawiła się osobna numeracja linii: 1 (Szczecin - Radziszewo) i 2 (Radziszewo - Dolna Odra). Nie ma jednak konieczności przesiadki, ponieważ kursy obu linii są realizowane jednym pojazdem, bez dłuższego postoju w Radziszewie.

Łącznie uruchomionych zostało 8 bezpłatnych linii:

• Linia 1: Radziszewo – Szczecin Zdroje, przez: Szczecin Podjuchy;
• Linia 2: Nowe Czarnowo (Dolna Odra) – Radziszewo, przez: Pniewo – Gryfino – Daleszewo;
• Linia 3: Gryfino – Gryfino, przez: Żabnica – Stare Brynki – Chlebowo – Gardno;
• Linia 4: Gryfino – Gryfino, przez: Gardno – Sobieradz – Chwarstnica;
• Linia 5: Gryfino – Sobiemyśl, przez: Chwarstnica – Borzym – Dołgie;
• Linia 6: Gryfino – Gryfino, przez: Krajnik – Nowe Czarnowo – Pniewo;
• Linia 7: Gryfino – Gryfino, przez: Wirówek – Bartkowo – Chwarstnica;
• Linia 8: Gryfino – Steklno, przez: Pniewo.

W ogłoszonym przetargu (z umową na 5 lat) PKS Szczecin był jedynym oferentem, proponując kwotę 33,5 mln zł, mieszcząc się w budżecie zamawiającego (43 mln zł).

Zajezdnia kontynuowała również wprowadzanie do eksploatacji kolejnych sztuk używanych Solarisów Urbino 18, a także solowych Mercedesów i MAN-ów. 

W grudniu 2023 roku w zajezdni pojawiły się autobusy marki dotąd nieeksploatowanej - do floty dołączyły hybrydowe Volvo 7900 Hybrid oraz elektryczno-hybrydowe Volvo 7900 Electric Hybrid eksploatowane wcześniej w Hamburgu.

Wielozadaniowość PKS Szczecin

Obecnie PKS Szczecin wykonuje przewozy na zlecenie ZDiTM, obsługując tym samym linie dzienne zwykłe, transport na żądanie, linie nocne, a także niektóre zastępcze linie tworzone na czas remontów przez ZDiTM.

Przewoźnik realizuje również regularne połączenia krajowe różnych miast znajdujących się w Polsce. Obsługuje również komunikację gminną w Gryfinie.

Poza tym, PKS Szczecin świadczy również liczne przewozy pracownicze i okolicznościowe, a także wynajmuje swoje autobusy na wycieczki krajowe i zagraniczne, na które kieruje zarówno wozy o miejskim, jak i podmiejskim standardzie.

Oprócz działalności przewozowej firma świadczy usługi transportowe i serwisu samochodów.