Tegoroczne wakacje postanowiłem ponownie spędzić w stolicy Wielkiej Brytanii. Ostatnim razem przybliżyłem problematykę londyńskiej komunikacji miejskiej z uwzględnieniem poszczególnych środków transportu. Wówczas przede wszystkim zgłębiałem tajniki dotyczące autobusów. Tym razem przyszedł czas aby poszerzyć wiedzę na temat tramwajów.
Obiecująca historia
Pomysł na tramwaje jako nowoczesnego środka transportu “przyjechał” do Londynu z USA. Na początek uruchomiono eksperymentalnie 3 linie. W roku 1869 Parlament dał zielone światło dla tramwajów. Rok później po Londynie kursowały już 4 linie tramwajowe. Pojazdy je obsługujące mogły zabrać do 60 pasażerów. Poruszane były przez dwa konie. Taki stan rzeczy trwał do roku 1901. Wówczas na londyńskich torach pojawił się tramwaj elektryczny. W ciągu 2 lat powstała w pełni elektryczna linia tramwajowa. Początek XX wieku w Londynie był okresem intensywnej rozbudowy infrastruktury omawianego środka transportu. Do roku 1914 w stolicy Wielkiej Brytanii stworzono największą w Europie sieć. Tramwaje były szybkie, kursowały często i generowały niskie koszty obsługi. W latach 20. XX wieku więcej londyńczyków podróżowało tramwajem niż innym środkiem transportu. W kolejnej dekadzie ubiegłego stulecia wprowadzono dwupiętrowce. Omawiając ten okres warto również wspomnieć o liczbach. Rok 1931 to ponad 550 kilometrów torów, po których poruszało się około 2600 tramwajów. To były ich lata świetności. Potem było już tylko gorzej...
Początek końca
Ledwo opuścił odcinek jednotorowy, a zaraz wjedzie na kolejny
Z biegiem czasu przestano inwestować w infrastrukturę tramwajową, a także pojawiły się problemy z utrzymaniem bieżącej sieci. Na topie było przede wszystkim rozbudowujące się metro. Pod koniec lat 30. wycofywano starzejące się tramwaje i zastępowano je autobusami lub trolejbusami. Kolejna dekada to dalsza degradacja tramów. Na taki stan rzeczy składało się co najmniej kilka przyczyn: rosnące ceny prądu, niedostosowanie sieci do rozbudowującego się miasta czy też głosy sprzeciwu wśród miejskich włodarzy. Definitywny koniec pojazdów z pantografem nastąpił w połowie wieku. Dokładnie w lipcu 1952 roku na trasę wyjechał ostatni tramwaj.
Minęło prawie 50 lat zanim tramwaj jako środek transportu w Londynie dostał drugie życie. W 1996 roku Tramtrack Croydon Limited (TCL) wygrał przetarg na zaprojektowanie, zbudowanie i utrzymywanie sieci tramwajowej nazwanej – Tramlink. Rok później rozpoczęto budowę infrastruktury. Część sieci powstała na bazie starej, już nieużywanej trakcji kolejowej. Całość prac trwała 3 lata. Ich rezultatem było powstanie 28 km torów (w tym odcinki jednotorowe) oraz 38 przystanków. Pierwsze jazdy próbne odbyły się w czerwcu 1999 roku. Oficjalna premiera nowoczesnych tramów miała miejsce 10 maja 2000 roku - wówczas otwarto linię 3. Następną w kolejce była „dwójka”, która została oddana do użytku 23 maja. Jeszcze w tym samym miesiącu powołano do funkcjonowania (jako ostatnią) linię 1.
1,2,3...
Obecny schemat linii przedstawia się następująco: 1 – Elmers End – West Croydon 2 - Beckenham Junction – West Croydon 3 – New Addington – Wimbledon
Najdłuższą trasę ma ostatnia z wymienionych. Przybliżony czas podróży „trójką” wynosi 43-45 minut. Linie 1 i 2 kursują w szczycie (w godzinach 7:30 - 18:50) średnio co 12 minut, poza tym co 15 minut. Natomiast częstotliwość kursowania linii 3 wynosi w godzinach szczytu 7-8 minut, poza szczytem – kwadrans. Na obsługę całej sieci przeznaczone są 24 tramwaje oraz ponad 100 motorniczych. Trasa 1, 2 i 3 obejmowała początkowo 38 przystanków. Pod koniec 2005 roku został oddany do użytku 39 przystanek - Centrale. Wszystkie 39 są w pełni dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych.
Informacja, którą można znaleźć na każdym przystanku
Odpowiednia wysokość peronu sprawia, że wsiadając i wysiadając pasażer nie musi pokonywać żadnych przeszkód np. w postaci stopni. Zadbano również o potrzeby osób niewidomych i słabowidzących. Na każdym peronie znajduje się pas żółtych płytek z wypustkami, które tworzą linię i wyznaczają stosowną odległość od krańca peronu. Pasażerowie oczekujący na tramwaj nie powinni przekraczać omawianej granicy. Ponadto bezpieczeństwo jest zwiększone dzięki kamerom stale monitorującym okolice przystanku. Oprócz powyższego, dla podróżujących niezwykle ważna jest informacja. Jest jej wystarczająco dużo na tram stopie. Przejawia się ona w postaci wyświetlaczy elektronicznych pokazujących numer linii, kierunek i czas, w którym pojazd pojawi się na przystanku. Co więcej, pasażerowie mogą zasięgnąć informacji zamieszczonych na tablicach (np. mapy sieci i bieżące ogłoszenia). Po zdobyciu wiedzy na ten temat, bez obaw można jechać do miejsca docelowego.
Jechać, ale czym?
W centrum Croydon tramwaj nie pojedzie zbyt szybko
„Na torach zobaczymy pojazdy zbudowane na bazie Bombardiera i wyprodukowane pod nazwą Flexity Swift CR4000. Są one w 70% niskopodłogowe i dwukierunkowe.” Pomieszczą do 208 pasażerów, w tym 70 na miejscach siedzących. Ich długość wynosi 30,1m; szerokość 2,65m. Potrafią osiągnąć prędkość do 80 km/h. W praktyce na wielu odcinkach taka prędkość to standard. Jedynie w centrum Croydon, gdzie tory są rozmieszczone na tym samym poziomie co chodnik, tramwaje jeżdżą znacznie wolniej ze względu na bezpieczeństwo pieszych. Do września roku 2008 wszystkie tramwaje cechowały się czerwonymi barwami.
Zmieniło się to następnego miesiąca, kiedy został zaprezentowany pierwszy pojazd w nowych barwach. Zdecydowano się na zmianę barw, po tym jak TCL został przejęty przez Transport for London w marcu 2008 roku. W wyniku tej operacji tramwaje znalazły się pod pełną kontrolą TFL. Ten ostatni podmiot zdecydował się wprowadzić omawiane zmiany, w celu ujednolicenia barw tramwajów z kolorystyką oznaczenia tego środka transportu (kolory zielony i niebieski). Z przemalowaniem wiązało się również między innymi: dogłębne czyszczenie wnętrza, czy też wymiana siedzeń. TFL robi wszystko w celu poprawy jakości funkcjonowania tramwajów w Londynie. Planowane są np. zakupy nowych tramwajów, czy też zastąpienie pojedynczych torów – podwójnymi. Te zabiegi mają spowodować zwiększenie wskaźnika zadowolenia pasażerów. Wymagania tych ostatnich są spore. Jednak należy pamiętać, że w dużej mierze to ich zachowanie ma wpływ na komfort podróży...
Powinności i zakazy
Niestety, na pełny komfort nie można sobie pozwolić
Jadąc tramwajem można zobaczyć znaki nakłaniające pasażerów do powstrzymania się od konkretnych zachowań, czy też wręcz zakazujące pewnych działań. Po pierwsze, jeden z symboli informuje aby nie kłaść nóg na przeciwległe siedzenie, gdyż takie zachowanie powoduje, że są one brudne i staja się niehigieniczne. Szlaban ten jest powszechnie łamany w tramwajach, ale również w autobusach i metrze. Ponadto, osoby przebywające w tramwaju są proszone o to, żeby nie odtwarzać muzyki z telefonów lub radia. Powyższe zjawisko jest plagą nie tylko londyńskiej komunikacji. Coraz częściej takie postępowanie można spotkać np. w Szczecinie. Co ciekawe, w londyńskich tramwajach konsumowanie posiłków czy też picie jakichkolwiek trunków nie jest mile widziane. Taka regulacja ma swoje plusy i minusy, ale trzeba pamiętać, że jest również nagminnie łamana. Ostatni z „ciekawszych” zakazów dotyczy rowerzystów. Niestety, wstęp z rowerem do tramwaju jest zabroniony, chyba że cyklista dysponuje „składakiem”. Cechą wspomnianych ograniczeń jest co do zasady ich bezsankcyjność. Czas pokaże na jak długo...
Również czas...nakreśli przyszłość londyńskich tramwajów. Już teraz wiadomo, że obecna sieć nie ograniczy się tylko do 3 linii. W planach jest rozbudowa istniejącej infrastruktury na południu Londynu. Tory miałyby się pojawić między innymi w takich dzielnicach/miejscach jak: Crystal Palace, Lewisham, Brixton, Sutton, Tooting. Inne długoterminowe projekty przewidują budowę linii łączącej Camden Town (północ Londynu) z Peckham (południe Londynu). Na tej trasie tramwaje kursowałyby co kilka minut i przewoziłyby ponad 70 milionów pasażerów rocznie.
Stolica Wielkiej Brytanii to niewątpliwie miejsce, gdzie komunikacja miejska jest jednym z ważniejszych aspektów codziennego funkcjonowania. Inwestycje obejmują wszystkie środki transportu publicznego – również tramwaje. Londyński przykład pokazuje, że przy tego typu przedsięwzięciach można zaplanować wszystko z głową i postawić przede wszystkim na jakość wykonania. Lepiej mieć 28 km nowoczesnej trasy tramwajowej niż „x” razy więcej powykręcanego żelaza, wbitego w ziemię...
end; zmodyfikowane
