Encyklopedia

Tatra KT4D

dodane przez kajetansz; zmodyfikowane przez fan004

Powstanie

W 1959 roku wyprodukowano w Bremie pierwszy tzw. krótki tramwaj przegubowy. Po pewnym czasie wykonano taki wagon dla przewoźnika z Monachium. Próbne jazdy tych wagonów były na tyle udane, że zainteresowano się tą koncepcją na dobre. Już sama długość pojazdu odpowiadała wymaganiom ekonomicznym w stosunku do produkowanych tramwajów. Z drugiej strony tzw. krótki tramwaj przegubowy był w stanie pokonać ostre zakręty, z którymi nie poradziły by się klasyczne tramwaje przegubowe ze środkowym wózkiem pod przegubem.

Już w 1963 roku wschodnioniemieckie zakłady VEB Waggonbau Gotha opracowały schemat budowy nowego tramwaju oznaczonego jako T4G (tramwaj motorowy) i B4G (tramwaj doczepny). Równolegle enerdowscy inżynierowie myśleli o zastosowaniu techniki krótkiego tramwaju przegubowego w… dwupiętrowym tramwaju doczepnym. Jednak z owych projektów nic nie wyszło, gdyż w 1965 roku w ramach paktu gospodarczego RWPG (Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej) produkcję tramwajów dla NRD przejęła Czechosłowacja. Początkowo produkowała ona dla NRD tramwaje typu T3D i T4D wraz z odpowiednikami w doczepach, jednak ze względu na prośby ze strony NRD zakłady ČKD rozpoczęły pracę nad krótkim tramwajem przegubowym.

Do tego celu użyto jeden z prototypów tramwaju K1 o numerze 801 (ex 7000), który to po powrocie z jazd próbnych w Ostrawie przebudowano na krótki tramwaj przegubowy. Przebudowa polegała na usunięciu wózka pod przegubem i skróceniu tramwaju o 3 metry. Początkowo tramwaj był testowany w Pradze, a od 1972 roku w Libercu, gdzie odbywał jazdy próbne w godzinach nocnych na trasie do Horni Hanychov. Rok później powrócił do producenta i otrzymał tyrystorowy rozruch i pod numerem 8004 jeździł po Pradze aż do zezłomowania w 1977 roku.

Prototypy

Pierwsze dwa prototypy tramwaju KT4D wyprodukowano w zakładach ČKD w 1972 roku, które kursowały po Pradze pod numerami 8001 i 8002. Oba prototypy różniły się jednak między sobą, gdyż wóz 8001 otrzymał 38 siedzisk pokrytych sztuczną skórą o ustawieniu 2+1, a tramwaj 8002 26 poliestrowych siedzisk o ustawieniu 1+1. W grudniu 1974 roku oba tramwaje zostały przetransportowane do Poczdamu, gdzie nadano im numery 001 i 002. Jazdy próbne tramwajów trwały od 9 stycznia 1975 roku do 30 września 1975 roku. Od 4 maja 1975 roku (002) i 6 maja 1975 roku (001) oba tramwaje kursowały w ramach jazd próbnych z pasażerami na ówczesnej poczdamskiej linii 2 jako trakcja solowa. Jazdy próbne w trakcji podwójnej odbywały się jednak bez pasażerów.

W trakcie swoich jazd próbnych w tramwajach dokonano drobnych przeróbek. W dniach od 17 lipca 1975 roku do 19 lipca 1975 roku w wozie 001 w miejsce fabrycznego pantografu zamontowano odbierak prądu z dwoma ślizgaczami. Również przez dwa dni (24 i 25 kwietnia 1975 roku) oba wagony testowano w „warunkach górskich”.

Po zakończeniu jazd próbnych oba wagony weszły 9 października 1975 roku do regularnego ruchu liniowego, a 6 marca 1982 roku oba wagony rozpoczęły liniową eksploatacje w składzie. Jednak z powodu braku części zamiennych eksploatacja obu prototypów nastręczała coraz to większych problemów. W ramach naprawy głównej wóz 002 otrzymał identyczny przód jak seryjnie wyprodukowane tramwaje KT4D, a w wozie 001 wymieniono tylne oświetlenie. Jednak po otrzymaniu w latach 1989 – 1990 z Berlina 80 tramwajów KT4D oba prototypy postanowiono wycofać. Ostatnia jazda składu (002+001) odbyła się 8 września 1989 roku, a pojedynczo (001) 3 października 1989 roku. Wóz 002 zezłomowano w 1991 roku, a 001 postanowiono pozostawić.

Z powodu szerzącego się wandalizmu tramwaj 001 ze względu na malunki sprayem 22 marca 1994 roku przetransportowano do lokomotywowni w Basdorf. 25 sierpnia 1998 roku przetransportowano go do berlińskiej dzielnicy Tetlow, a we wrześniu 1998 roku przeszedł on na własność berlińskich miłośników komunikacji miejskiej, które postanowiło przywrócić mu dawny blask. Do jego renowacji użyto części z berlińskiego tramwaju KT4D o numerze 9318, który dotarł do stolicy Niemiec w tzw. zerowej dostawie bo w 1976 roku. 14 grudnia 2000 roku tramwaj został przetransportowany do Poczdamu gdzie do końca sierpnia 2001 roku dokończono jego renowację. 2 września 2001 tak odnowiony wagon zaprezentowano publicznie. Od tego momentu jest on własnością przewoźnika w Poczdamie. Wyjeżdża on w trakcie uroczystości komunikacyjnych jak i można go równie dobrze wynająć.

Eksploatacja tramwajów KT4D w Niemczech

Berlin - Pierwszy tramwaj typu KT4D dotarły do wschodnioniemieckiej stolicy 28 marca 1976 roku, gdzie otrzymał numer 219 002-2. Kolejne dwa wozy (219 001-4 i 219 003-0) dojechały parę dni później. 12 kwietnia 1976 roku rozpoczęły się ich jazdy próbne po trasach Berlina by 11 września 1976 roku rozpocząć swoją służbę liniową początkowo na ówczesnej linii 75. Jednak dopiero rok później bo w grudniu 1977 roku dostarczono tramwaje KT4D I serii różniące się od zerowej serii malowaniem. Część otrzymanych tramwajów KT4D o numerach 219 140-0 - 219 237-0 otrzymała zewnętrzną pokrywę silników drzwiowych. W serii otrzymanej w latach 1981 – 1982 o numerach 219 161-8 - 219 226-6 tramwaje różniły się innymi siedzeniami. W tramwajach KT4D produkowanych od 1982 roku tramwaje uzyskało nieco poprawek:

  • zastosowano awaryjne oświetlenie
  • ulepszono oświetlenie przedziału pasażerskiego
  • ulepszono ogrzewanie kabiny motorniczego


Seria 9 tramwajów otrzymanych w 1983 roku, które trafiły do Berlina pierwotnie miała trafić do Poczdamu.

Berlin nie tylko otrzymał fabrycznie nowe tramwaje KT4D, gdyż również 8 wagonów z Lipska w 1984 roku, który nie był zainteresowany tym typem, gdyż stawiał na wozy typu T4D i B4D. Były to tramwaje pochodzące z tzw. serii zerowej.

Berlin również sprzedawał tramwaje KT4D również innym miasto i to nie tylko w Niemczech:

  • Ałma-Aty - 50 niezmodernizowanych tramwajówKT4D w latach 1998 – 2000
  • Chociebuż - 1 tramwaj w 1989 roku
  • Gera - 2 tramwaje w 1989 roku i 1 niezmodernizowany w 2002 roku
  • Mittenwalde (Mittenwalder Gerätebau GmbH) - 3 niezmodernizowane tramwaje w 1999 roku
  • Lipsk - 1 tramwaj w 1997 roku
  • Poczdam - 80 tramwajów w latach 1989 – 1990


Po upadku Muru Berlińskiego i zjednoczeniu Niemiec i napłynięciu środków finansowych rozpoczęto myśleć nad modernizacją tramwajów kursujących po stolicy Niemiec, oraz wycofaniu tramwajów wyprodukowanych w NRD. Już w 1991 roku skierowano 2 wagony KT4D do ówczesnych zakładów LEW Hennigsdorf w celach modernizacji w trakcie której w obu tramwajach zastosowano:

  • rozruch chopperowy
  • wyświetlacze matrycowe
  • ściągany elektrycznie połówkowy odbierak prądu
  • informację pasażerską
  • nowe poliestrowe siedziska
  • antypoślizgową podłogę
  • piasecznicę ładową sprężonym powietrzem


Za tak zmodernizowany skład berliński przewoźnik musiał zapłacić 500 000 marek, jednak niektóre źródła podają, że modernizacja została przeprowadzona z funduszy pomocowych dla rozwoju wschodnioniemieckich landów. Tak zmodernizowany skład wszedł do eksploatacji dopiero w 1992 roku i kursował do 1997 roku, kiedy to przeszedł pełną modernizację.

Pełną modernizację berlińskich tramwajów KT4D rozpoczęto w 1994 roku. Jednak nie wszystkie berlińskie wozy KT4D ją przeszły, tylko te wyprodukowane po 1980 roku. Pierwsze w pełni zmodernizowane wozy KT4D powróciły z modernizacji w połowie 1995 roku. W jej trakcie zastosowano:

  • nową antypoślizgową podłogę
  • nowe siedziska w przedziale pasażerskim
  • kierunkowe matrycowe wyświetlacze z przodu, oraz z a pierwszymi drzwiami
  • wyświetlacz numeru linii z tyłu pojazdu
  • system informacji pasażerskiej
  • drzwi odskokowo-wychylne
  • przyciski otwierania drzwi na zewnątrz i wewnątrz pojazdu (dodatkowo przyciski wewnątrz pojazdu pełnią funkcję poinformowania motorniczego o chęci opuszczeniu pojazdu na przystanku na żądanie), jak i przyciski przystanku na żądanie
  • nową kabinę motorniczego z zadajnikiem jazdy zamiast pedałów
  • tyrystorowy rozruch TV8
  • nowy fotel motorniczego wraz z jego ogrzewaniem
  • ogrzewanie przedniej szyby
  • elektryczne sterowanie lusterkiem
  • szafę z bezpiecznikami za kabiną motorniczego
  • nowe tylne i przednie światła
  • elektrycznie sterowany połówkowy odbierak prądu
  • dodatkowe siedzenie w kabinie motorniczego przemontowane do drzwi


Zastosowanie w tramwaju tyrystorowego rozruchu TV8 spowodowało, że niewykorzystany prąd jest zwracany do sieci co czyni ten tramwaj o wiele bardziej oszczędnym w eksploatacji niż KT4Dt, w którym pozostawiono fabryczny rozruch tyrystorowy TV3. Począwszy od połowy 1997 roku we wszystkich zmodernizowanych tramwajach KT4D zaczęto montować klimatyzację kabiny motorniczego. Pewną ciekawostką może być tramwaj KT4D o numerze 6120, który na wysokości trzecich drzwi w miejscu wywietrznika ma zamontowaną szybę w celu obserwacji sieci trakcyjnej przez służby techniczne BVG. Mimo tego tramwaj ten jest używany w ruchu liniowym.

Obecnie eksploatowane tramwaje mają się bardzo dobrze i nic nie wróży ich szybkiego kresu mimo zamówienia przez stolicę Niemiec 250 nowych niskopodłogowych przegubowych tramwajów. Obecnie w Berlinie są 2 niezmodernizowane tramwaje KT4D pełniące rolę wozów zabytkowych, oraz jeden jako tzw. „Partywagen”.

Brandenburg - Pierwsze dwa tramwaje KT4D trafiły do Brandenburga w 1979 roku, kolejne dwie partie dostaw po 7 wagonów w 1981 i 1983 roku. W 1992 roku pierwsze tramwaje KT4D z Brandenburga zostały zmodernizowane w zakładach RAW Schöneweide w ramach generalnego przeglądu. W trakcie modernizacji otrzymały:

  • dzwiękochłonną antypoślizgową podłogę
  • system smarowania obręczy
  • drzwi odskokowowychylne
  • elektrycznie ściągany połówkowy odbierak prądu
  • nowe poliestrowe siedziska
  • nowe ogrzewanie przedziału pasażerskiego
  • nowe oświetlenie przedziału pasażerskiego
  • system informacji pasażerskiej


Do 1995 roku zmodernizowano w ten sposób wszystkie tramwaje KT4D z Brandenburga

We wrześniu 1997 roku zaprezentowano daleko posuniętą modernizację tramwajów KT4D polegającą na wstawieniu w środek części niskopodłogowej oznaczonej jako KTNF6. Tak zmodernizowany tramwaj przygotowano na obchody 100-lecia tramwajów w Brandenburgu. Ogółem w latach 1997 – 1998 zmodernizowane dalsze 10 tramwajów KT4D przebudowując je na KTNF6.

Oprócz tych 16 dostarczonych fabrycznie nowych tramwajów KT4D do Brandenburga w 1997 roku dostarczono 3 wagony z Chociebuża, a w 2002 roku 2 wozy z Gery. Brandenburg również przekazał innym miastom swoje wozy KT4D, bo w latach 1988 – 1989 2 wozy trafiły do Gery, a w 1999 roku 2 do Chociebuża

Chociebuż - Pierwsze tramwaje KT4D dotarły do Chociebuża w 1978 roku, a w latach 1979 – 1990 dostarczono kolejne 64 wozy. W latach 1992 – 1995 zakłady Waggonbau Bautzen zmodernizowały 26 tramwajów KT4D. W trakcie modernizacji zastosowano:

  • dodatkowe odsprężynowanie wózków
  • drzwi odskokowowychylne
  • elektrycznie ściągany połówkowy odbierak prądu
  • modernizację przedziału pasażerskiego
  • informację pasażerską


We wrześniu 1996 roku zmodernizowano jeden wóz KT4D wyposażając go w tyrystorowy rozruch. Krótko po tym modernizowane tramwaje KT4D rozpoczęto wyposażać w część niskopodłogową i tyrystorowy rozruch TV8. Tak zmodernizowane tramwaje oznaczono jako  KTNF6.

Chociebuż otrzymał również tramwaje KT4D z innych niemieckich miast jak:

  • Berlin - 1 sztuka w 1989 roku
  • Brandenburg - 2 wozy w 1999 roku</li
  • Erfurt - 7 wozów w 1991 roku


Część swoich wagonów przekazał innym miastom jak:

  • Brandenburg - 3 tramwaje w 1997 roku
  • Kaliningrad - 12 tramwajów w 1999 roku
  • Lipawa - 3 tramwaje w 2000 roku
  • Piatigorsk - 4 tramwaje w 2006 roku
  • Schöneiche - 8 tramwajów w latach 1992 – 1994
  • Szeged - 3 tramwaje w 2006 roku


Erfurt - Pierwsze tramwaje KT4D dotarły do Erfurtu 5 kwietnia 1976 roku, a dostawa wszystkich pierwszych 18 tramwajów dla tego miasta wyprodukowanych jeszcze w 1975 roku zakończyła się w lipcu 1976 roku. Na trasę po raz pierwszy wozy te wyjechały już 1 maja 1976 roku jako trakcja pojedyncza by od lipca 1976 roku kursować w składzie. W tym samym roku do Erfurta trafiły jeszcze 2 egzemplarze tramwajów KT4D pierwotnie przeznaczonych dla Gothy różniących się ilością miejsc siedzących, bo posiadały one 44 miejsca. Ogółem w latach 1976 – 1990 do Erfurtu dostarczono 155 tramwajów KT4D pomimo planowanych 210 egzemplarzy. Przyczyną dlaczego nie dostarczono pozostały egzemplarzy były przemiany systemowe jaka zapanowały w Europie w 1989 roku.

Erfurt był pierwszym miastem w NRD (a obecnie jedynym w Niemczech), gdzie eksploatuje się tramwaje KT4D w trakcji potrójnej. Pierwszy taki skład (471+465+451) wyruszył w trasę 29 lipca 1981 roku. Taki 57-metrowy skład jest w stanie przewieść do 600 pasażerów. Począwszy od 1 grudnia 1981 takie składy to codzienność na ulicach Erfurtu. Początkowo takie „trojaki” miały na tyle napis „3-Wagen-Zug” („Pociąg trójwagonowy”), jednak od 1983 roku zaniechano wiedzanie tego znaku.

W Erfurcie dodatkowo łączono tramwaje KT4D tyłami w trakcie remontów. W latach 1985 – 1987 przebudowano dwa wagony na dwukierunkowe z drzwiami po jednej stronie. Ułatwiło to bardziej eksploatacje wahadłową w czasie remontów.

Erfurt również modernizował swoje tramwaje KT4D. Pierwszy zmodernizowany tramwaj zaprezentował w 1992 roku, a do 1999 zmodernizowano 63 wozy.

Z Erfurtu tramwaje KT4D trafiały też do innych miast, bo do:

  • Chociebuż - 7 tramwajów w 1991 roku
  • Gotha - 12 tramwajów po 6 sztuk w 2001 i 2006 roku
  • Lipawa - 8 tramwajów po 4 w 2003 i 2005 roku
  • Praga (ČKD) - 6 tramwajów w 1996 roku
  • Prora (muzeum) – 1 tramwaj w 1996 roku
  • Talin - 10 tramwajów w 2007 roku
  • Zgorzelec - 5 tramwajów w 1992 roku


Frankfurt nad Odrą - Tramwaje KT4D zaczęły trafiać do tego nadodrzańskiego miasta stosunkowo późno bo w lipcu 1987 roku wraz z dostawą pierwszych 10 pojazdów. Dostawa trwała do 19 października 1987 roku, a po odbyciu jazd próbnych eksploatacja liniowa rozpoczęła się 17 listopada 1987 roku od wyjazdu na linię 4. Ogółem do 1990 roku dostarczono 34 tramwaje KT4D. W czerwcu 1988 roku rozpoczęto również eksploatację tramwajów KT4D w składach, która trwała do 22 kwietnia 1992 , od kiedy to tramwaje te kursują w składach tylko „od wielkiego święta”.

Tramwaje KT4D zostały poddane drobnej modernizacji w sierpniu 1992 roku. Obecnie istnieje we Frankfurcie nad Odrą 19 egzemplarzy tramwajów KT4D. Pozostałe zostały zezłomowane lub przekazane do innych miast – 1 sztuka do Gery w 2003 roku i jedna do Talina w 2006 roku.

Gera - Pierwsze tramwaje KT4D trafiły do Gery w 1978 roku, a do 1990 roku dostarczono ogółem 60 tramwajów od zakładów ČKD. Tramwaje KT4D z Gery były poddawane drobnej modernizacji. Wartym odnotowania jest fakt, że 12 marca 1999 roku do Gery przybył przebudowany z tramwaju KT4D tramwaj z niskopodłogową częścią środkową oznaczony jako KTNF8. Kolejne 5 tramwajów przebudowało konsorcjum Alstom.

Między Gerą a innymi miastami istniała wymiana taboru. Tak więc do Gery trafiły tramwaje KT4D z:

  • Berlina - 2 sztuki w 1989 roku i 1 sztuka w 2002 roku
  • Brandenburga - 2 tramwaje w latach 1988 – 1989
  • Frankfurtu nad Odrą - 1 wóz w 2003 roku


Dodatkowo z Gery przekazano tramwaje KT4D do:

  • Brandenburga - 2 tramwaje w 2002 roku
  • Liberca - 1 wóz w 2004 roku
  • Lipawy - 1 wóz w 2001 roku
  • Talina - 9 tramwajów w latach 1996 – 1997 i 4 w 2004 roku


Gotha - Pierwsze 4 tramwaje KT4D rozpoczęły eksploatację liniową 1 listopada 1981 roku. Co ciekawe charakterystyka sieci jest taka, że miasto posiada tramwajową linię podmiejską. Pierwsze 2 wagony wyposażone w 26 miejsc siedzących zostały skierowane do ruchu miejskiego, a te wyposażone w 44 siedziska skierowano do ruchu podmiejskiego. Kolejne 2 fabrycznie nowe tramwaje dostarczono w 1982 roku i ze względu na liczbę miejsc skierowano je do ruchu podmiejskiego. Dodatkowo do Gothy trafiło jeszcze 12 tramwajów KT4D z Erfurtu (6 w 2001 roku i kolejne 6 w maju 2006 roku).

Lipsk - Lipsk jako miasto był sceptycznie nastawiony do tramwajów KT4D, gdyż bardziej nad nie cenił sobie tramwaje T4D i B4D. Pomimo tego pierwsze dwa tramwaje KT4D dostarczono do Lipska 24 stycznia 1976 roku, a dostawę zakończono w sierpniu 1976 roku zamykając liczbę dostarczonych do Lipska tramwajów KT4D na liczbie 8. Eksploatacja tramwajów KT4D zakończono 19 czerwca 1984 roku przekazując wszystkie tramwaje do Berlina. Jeden z tych wagonów powrócił do Lipska w 1997 roku zasilając tym samym szeregi taboru zabytkowego.

Plauen - Pierwszy tramwaj KT4D przybył do Plauen 2 maja 1976 roku, a eksploatację rozpoczął 14 czerwca 1976 roku. W tym samym roku przybył jeszcze jeden egzemplarz tramwaju KT4D. Ogółem do 1988 roku do Plauen dostarczono 35 fabrycznie nowych egzemplarzy tego tramwaju. Dodatkowo w 1989 roku przybyło jeszcze 10 tramwajów KT4D z Zwickau, do którego w 1987 i 2005 przekazano po jednym tramwaju. W 1991 roku wdrożono modernizację posiadanego parku tramwajów KT4D. Modernizacja tych tramwajów miała nie tylko wymiar techniczny, ale również socjologiczny, gdyż przy modernizacji tramwajów znalazło zatrudnienie wiele mieszkańców regionu. Modernizacja objęła:

  • nowe poliestrowe siedziska
  • nowa podłoga
  • nowe lufciki dachowe
  • informację pasażerską
  • nowe kasety kierunkowe
  • uchylne lufciki w oknach
  • elektrycznie ściągany połówkowy odbierak prądu
  • nowe piasecznice
  • system smarowania obręczy kół
  • klimatyzacja kabiny motorniczego (ostatnie z modernizowanych tramwajów


zdjęcie
Poczdamski skład Tatr KT4D
zbyt mało ocen, aby obliczyć średnią
Poczdam - Pierwsza seria tramwajów KT4D dotarła do Poczdamu na przełomie lutego i marca 1978 roku. Ogółem do 1983 roku z zakładów ČKD do Poczdamu dostarczono 42 tramwaje KT4D. Do tej liczby należy doliczyć 2 prototypy opisane powyżej. W latach 1989 – 1990 do Poczdamu dotarło 80 sztuk tramwajów KT4D co pozwoliło na wycofanie taboru produkcji NRD i obsługę wszystkich linii taborem KT4D. W 1990 roku rozpoczęto proces modernizacji tramwajów KT4D w trakcie której zastosowano:

  • drzwi odskokowowychylne
  • nowe poliestrowe siedziska
  • nowe okna
  • nowe wyświetlacze
  • nowe oświetlecznie z przodu i tyłu pojazdu
  • dźwiękochłonną podłogę
  • nowe wózki
  • nowe stanowisko motorniczego (tylko pierwsze wagony w składzie)
  • nowe połówkowe ściągane elektrycznie odbieraki prądu


Po przybyciu tramwajów Combino wiele wozów KT4D odstawiono. Planowano mianowicie całkowite wycofanie czeskich krótkich przegubowców i zastąpienie ich niskopodłogowcami, ale po wykryciu wady konstrukcyjnej w Combinach wiele „katówek” reaktywowano.

W trakcie eksploatacji do Poczdamu dostarczono dodatkowo tramwaje KT4D z innych miast jak z :

  • Berlina - 80 sztuk w latach 1989 – 1990
  • Szeged - 3 tramwaje w 2004 roku. Były to tramwaje przekazane do Szeged jeszcze w 2004 roku, ale z powodu trwającego w tym południowym węgierskim uniwersyteckim mieście długiego etapu przygotowawczego do służby ściągnięto te tramwaje do Poczdamu w celu zastąpienia luki powstałej przez wysłanie dużej ilości tramwajów Combino do producenta w celu usunięcia wady fabrycznej


Poczdam również wysyłał swoje tramwaje KT4D do innych miast bo do:

  • Ploeszti - 32 tramwaje KT4D w latach 1996 – 2002
  • Szeged - 7 tramwajów w 2004 roku. Trzy z nich zostały jeszcze w tym samym roku z powrotem przetransportowane do Poczdamu by jeszcze w 2004 roku trafić do Szeged


Schöneiche - Do tego miasteczka położonego pod Berlinem nigdy nie dotarły fabrycznie nowe tramwaje KT4D. W latach 1992 – 1994 dotarło tam z Chociebuża 8 wozów KT4D, a z pośród nich w latach 1995 – 1996 zmodernizowano jedynie 3 egzemplarze. Do tej pory kursują one na ówczesnej linii 88.

Zgorzelec - Pierwszy tramwaj KT4D zawitał do Zgorzelca w 1983 roku, a dopiero na wiosnę i lato 1987 roku do Zgorzelca zawitało kolejne 6 sztuk fabrycznie nowych tramwajów. Ostatnia seria 4 wozów przybyła na wiosnę 1990 roku. Przybycie tych tramwajów spowodowało wycofanie dwuosiowych tramwajów wyprodukowanych w NRD. Jednak spowodowało to lukę w obsłudze taborowej dlatego musiano w 1992 roku sprowadzić 5 tramwajów KT4D z Erfurta, a w 1998 roku 3 wozy z Chociebuża. W 1993 roku rozpoczęto drobną renowacje eksploatowanych tramwajów KT4D wyposażając je w nowe siedziska przedziału pasażerskiego, oraz odnawiając dotychczas używane fabryczne malowanie tramwajów. Obecnie eksploatowane są wszystkie tramwaje KT4D, które dotarły do tego miasta.

Zwickau - Pierwszym tramwajem KT4D dostarczonym do Zwickau był wóz z Plauen, który przybył w 1987 roku. Jeszcze w tym samym roku do Zwickau trafiło 24 sztuk fabrycznie nowych tramwajów KT4D. Do 1990 roku dostarczono ogółem 32 egzemplarze fabrycznie nowych tramwajów KT4D. Co ciekawe w 1989 roku do Plauen przekazano 10 tramwajów KT4D. W latach 1993 – 1995 tramwaje KT4D zmodernizowano, a od 2000 roku rozpoczęto montaż tyrystorowych rozruchów.

Eksploatacja tramwajów KT4D w Estonii

Talin - Na przełomie maja i czerwca 2004 roku do estońskiej dotarło 6 tramwajów KT4D z Chociebuża, a w październiku dodatkowe 4 z Gery. W marcu 2006 roku dostarczono kolejny egzemplarz z Frankfurtu nad Odrą, a 6 kolejnych przybyło na przełomie maja i czerwca 2006 roku z Erfurtu. Z wagonów dostarczonych z Niemiec przerobiono w latach 2001-2007 12 sztuk na KT6T. Między 2016, a 2018 przeszły one kolejną modernizację.

Eksploatacja tramwajów KT4D w Kazachstanie

Ałma-Aty - W latach 1998 – 2000 dostarczono 50 tramwajów KT4D z Berlina. Ich przybycie umożliwiło wycofanie radzieckich tramwajów KTM5 jak i PB3. Przed wejściem do eksploatacji tramwaje przystosowano do ruchu na torowiskach szerokotorowych. Obecnie kursuje 15 wagonów.

Eksploatacja tramwajów KT4D w Łotwie

Lipawa - Pierwsze 3 tramwaje KT4D przybyły do Lipawy z Chociebuża w 2000 roku. Kolejne dostarczono w 2001 roku (1 z Gery), w 2003 roku (4 z Erfurtu) i w 2005 roku (4 z Erfurtu).

Eksploatacja tramwajów KT4D w Rosji

Kaliningrad - W 1999 roku do stolicy okręgu kaliningradzkiego dostarczono 12 tramwajów KT4D z Chociebuża.

Piatigorsk - W 2006 roku do stolicy okręgu kaliningradzkiego dostarczono 4 tramwaje KT4D z Chociebuża.

Eksploatacja tramwajów KT4D w Rumunii

Braiła - W latach 1997 – 1998 do Braiły dostarczono 20 tramwajów KT4D z Berlina. W tramwajach nie zmieniano numerów berlińskich i do tej pory wszystkie kursują liniowo.

Gałacz - W 1998 roku do Gałaczu dostarczono 20 tramwajów KT4D z Wielkiego Waradynu, które wcześniej miasto otrzymało z Berlina. W tym samym roku do Gałaczu dotarła jeszcze dostawa 12 tramwajów KT4D z Berlina.Obecnie eksploatowane są 31 wagony KT4D. 32 wagon został zezłomoiwany w 2003 roku po wypadku.

Kłuż-Napoka - W latach 1998 – 1999 do Kłuż-Napoki dostarczono 26 tramwajów KT4D z Berlina. Po wypadku jednego z wagonów w 1998 roku przednią część wagonu zezłomowano, a tylną wysłano do Krajowa. W 2009 roku dostarczono 10 takich tramwajów z Poczdamu.

Konstanca - W latach 1999 – 2000 do Konstancy dostarczono 16 tramwajów KT4D z Berlina. Wśród dostarczonych tramwajów jeden z wagonów był wagonem technicznym i pozostał w swojej roli do tej pory.

Krajowa - W 1998 roku do Krajowej dostarczono 10 tramwajów KT4D z Berlina, które do tej pory pełnią służbę liniową.

Ploeszti - W latach 1996 – 2002 do Ploeszti dostarczono 32 tramwaje KT4D z Poczdamu, które do tej pory znajdują się w eksploatacji.

Wielki Waradyn - W 1997 roku do Wielkiego Waradynu dostarczono 52 tramwaje KT4D z Berlina z pośród których 20 sztuk zostało przekazanych w 1998 roku do Gałaczu.. Jeden z dostarczonych do miasta wagonów KT4D był przeznaczony jako dawca części zamiennych i został zezłomowany w 2003 roku. Obecnie 31 wagonów pozostaje w eksploatacji liniowej. Część z nich dalej jest w malowaniu berlińskim.

Eksploatacja tramwajów KT4D na Węgrzech

Szeged - Szeged jest dość ciekawym miastem jeśli chodzi o politykę modernizacji taboru. Ogółem do Szeged przybyły tramwaje KT4D z:

  • Chociebużu - 5 tramwajów w latach 2005 – 2006
  • Mittenwalde (MGB) - 2 tramwaje w 2004 roku
  • Poczdam - 10 tramwajów w 2004 roku, wśród których 3 pożyczono ponownie do Poczdamu, a jeszcze w tym samym roku przyjechały ponownie do Szeged. Do tej liczby należy dodać jeszcze dwa egzemplarze dostarczone z Poczdamu w 2008 roku.

Pierwsze tramwaje KT4D wyjechały na trasę (linia 1) w Szeged na wiosnę 2005 roku po przejściu modernizacji(!) obejmującej:

  • tramwaje posiadające harmonijkowe drzwi otrzymały drzwi odskokowowychylne
  • nowy tyrystorowy rozruch (tylko te o rozruchu PCC)
  • nowe malowanie
  • wózki normalnotorowe (tramwaje wąskotorowe)


Tramwaje są modernizowane zarówno w Szeged jaki i w Pradze.

opracował: Kajetan Szmuciński

Producent:
ČKD
Model:
KT4D
Liczba członów:
2
Liczba i układ drzwi:
4 (4-4-4-4) (oryginalnie)
4 (2-2-2-2) (po modernizacji)
Długość:
18,11 m
Szerokość:
2,18 m
Wysokość:
3,40 m
Liczba osi:
4
Masa własna:
19 500 kg - 20 300 kg (oryginalnie)
22 540 kg (po modernizacji)
Wysokość podłogi:
900 mm
Liczba i moc silników:
4 x 40 kW
Liczba miejsc siedzących:
26-44
Liczba miejsc ogółem:
133-168
Liczba zakupiona/w eksploatacji:
nie występuje w Szczecinie