Encyklopedia

W 1901 roku, niemiecka fabryka Falkenried wyprodukowała dla Wrocławia 50 wagonów typu Maximum (nazwa pochodzi od różnicy w wielkości poszczególnych kół w wózku - oś napędowa miała koła o większej średnicy, a oś toczna o mniej). Były to nowatorskie pojazdy jak na owe czasy. Pudło wagonu opierało się na dwóch dwuosiowych wózkach, co było zupełną nowością jeżeli chodzi o tramwaje w tamtych czasach. Był to jeden z najpotężniejszych tramwajów eksploatowanych w owych czasach w Europie posiadający otwarte pomosty. Wewnątrz mieściło się 80 osób w tym aż 28 na miejscach siedzących na drewnianych ławkach wzdłuż wagonu. Począwszy od 1924 roku zaczęła się modernizacja tych pojazdów w zakładach Linke Hoffmann Werke (obecnie Bombardier Transportation PAFAWAG sp. z.o.o.). Modernizacja trwała również w latach 1927 - 1930 Wagony otrzymały lepsze, mocniejsze silniki, a także zostały zabudowane pomosty, które po remoncie wyglądem przypominały te w wagonach LH). Po gruntownym remoncie wagony otrzymały numeracje z zakresu od 2001 do 2050.

Ocalałe 26 tramwajów Falkenried Maximum po wojnie, w 1946 roku przekazano do stolicy, która borykała się z ogromnymi brakami taborowymi. Tam wagony otrzymały nowe oznaczenie L (kontynuację oznaczania motorowych od litery A) i nową numerację (500-525). Zostały przydzielone do zajezdni Wola, gdzie kursowały przede wszystkim na liniach 22 i 24. Ciekawostką jest wagon-żłobek (L #500) - dar miasta Wrocławia dla robotników Warszawy. W ramach remontu wagon został wyposażony w ogrzewanie, łóżeczka i bieżącą wodę. Wagon pomalowano na kremowo, a na burtach namalowano herby Warszawy i Wrocławia oraz napis "wagon specjalny - żłobek". W drugiej połowie lat 50. wagon ten zaczął kursować w składzie z doczepą typu P11 #1239 jednak nie na długo ponieważ w dniu 15 czerwca 1958r. zlikwidowano linię "Żłobek".

Do grudnia 1955 roku z 25 wagonów L pozostało 17, które oddano do Szczecina. Do eksploatacji weszło 16 z nich, a jeden posłużył za bazę części zamiennych. Niestety, ale nie wiadomo jaką numerację posiadały te pojazdy u nas. Prawdopodobnie od numeru 30 wzwyż (pojedyncze zdjęcia przedstawiają wagony #42 i #43). Wagony stwarzały dużo problemów. Były w kiepskim stanie technicznym, a ponadto często wykolejały się w ciasnych zakrętach. Najczęściej można było je spotkać na linii 1. Wszystkie wagony L wycofano do końca 1963 roku. Część z nich przebudowano na bufety, a jeden w 1961 roku został przekazany do portu gdzie jeździł z dodatkową przyczepką na której umieszczony był silnik spalinowy o mocy 60 KM z prądnicą. W ten sposób ostatni wagon L jeździł po wydzierżawionym torze PKP do 1964 roku.

Do dzisiaj zachował się wagon o numerze 325, wyprodukowany w 1901 roku. Przez wiele lat po zakończeniu eksploatacji jego pudło służyło jako altana działkowa w podwrocławskim Smolcu, aż zostało cudem odnalezione przez wrocławskich miłośników komunikacji miejskiej na przełomie tysiącleci. Po latach było już mocno zdekompletowane, a szanse na lepszą przyszłość niemal równe zeru. Sytuacja zmieniła się diametralnie w 2014 roku - władze Wrocławia, przy wielkim wsparciu Klubu Sympatyków Transportu Miejskiego i badaczy historii wrocławskiego transportu zbiorowego, zdecydowały się odbudować ten wyjątkowy pojazd. To zadanie było wyjątkowo trudne, ponieważ wymagało odtworzenia wszystkich elementów wagonu niemalże od podstaw - cała mrówcza i pieczołowita praca trwała do 2021 roku, kiedy to odbudowany do stanu oryginalnego tramwaj został zaprezentowany wrocławianom i pasjonatom tramwajów z całej Polski. Nazwano go imieniem Maxa Berga - urodzonego w Szczecinie architekta miejskiego Wrocławia w latach 1909-1924, który zaprojektował m.in. Halę Stulecia (1911-1913), Łaźnię Miejską przy ulicy Skłodowskiej-Curie (1912) oraz elektrownie wodne na Odrze.