Encyklopedia

Skoda SM-11 był autobusem miejskim, produkowanym przez czeską firmę Karosa we współpracy z zakładami Skoda w latach 1965 - 1981. Pojazd był następcą autobusów Skoda 706 RTO MEX/MTZ (produkowanego na licencji w Polsce jako Jelcz 272). Był autobusem wysokopodłogowym z silnikiem Skoda ML 630 – 132,4kW (180 KM) i ML634 – 154,4 kW (210 KM), posiadał automatyczną skrzynie biegów Praga 2M70 o 2 przełożeniach. Dłogość wozu 10985 mm, o szerokości 2.500 mm, o wysokości 2.985 mm.

Od swoich poprzedników różnił się w sposób dość istotny. Silnik przeniesiono z przodu pod podłogę między osiami, zastosowano przekładnię automatyczną. Autobus w wersji miejskiej wyróżniał się, obok większej ilości drzwi wejściowych, także poszyciem bocznym. Charakterystyczną cechę stanowiły ściany przednia i tylna wykonane z takiej samej wytłoczki. W ścianie tylnej zamiast czterech reflektorów zainstalowano sporej wielkości światła pozycyjne oraz cofania, a wlot powietrza zastąpiono klapą bagażnika.

Autobusy Skoda SM 11 – w Szczecinie

Na początku 1972 roku do Szczecina dotarło 8 bardzo nowoczesnych autobusów marki Skoda typ SM-11. Wóz był następcą autobusu typu 706RTO.Była to odpowiedź zakładów Skoda na zmieniające się warunki eksploatacyjne przedsiębiorstw, które zgłaszały bardzo natarczywie potrzebę wprowadzenia do eksploatacji pojemnych wozów z dużą ilością drzwi umożliwiających szybka rotacje pasażerów na przystankach. Proponowano rezygnację z dalszego montowania w pojazdach miejsc dla konduktorów z uwagi na to, że coraz więcej firm przechodziło na system bezobsługowy.

Czesi usiłowały zainteresować odbiorców w Polsce ewentualnym zakupem licencji tego autobusu. Niestety, Polacy woleli konstrukcje francuskiego producenta. Niemniej sprowadzono do Polski kilkadziesiąt autobusów tego typu. Autobus miał konstrukcje samonośna. Zastosowano pneumatyczne resorowanie kół, niezależne w przypadku kół przednich, oraz nowatorskie, jak na szczecińskie warunki, umieszczenie silnika pod podłoga w środkowej części autobusu oraz poduszki powietrzne, podnoszące komfort podróżowania. Autobus napędzany był silnikiem wysokoprężnym typu Skoda ML 630 o mocy 180 KM, umieszczonym pod podłoga. Zastosowano w nim automatyczna skrzynie przekładniowa, co bardzo ułatwiało prace kierowcy, który nie miał dźwigni zmiany biegów ani też pedału sprzęgła a jedynie pedał gazu i zmiany świateł drogowych.

Ciekawie rozwiązana została karoseria pojazdu, na która składało się sześć profili: ramy podwozia, dwóch ścian bocznych, dachu oraz ściana tylna i przednia, które miały identyczny wygląd. Autobus miał trzy pary drzwi typu harmonijkowego, z których pierwsze składały się jedynie z trzech skrzydeł, zaś dwa pozostałe z czterech. Pierwsze i ostatnie drzwi służyły do wysiadania, zaś środkowe do wsiadania. Ich otwiera nie następowało pneumatycznie
ze stanowiska kierowcy.

Przewoził 96 osób, w tym na 29 miejscach siedzących. Szczecinowi przydzielono 8 autobusów SM-1l w wersji miejskiej i jeden autokar turystyczny. Dostarczone do miasta autobusy były już modelami zmodernizowanymi w stosunku do pierwowzoru. Po wielu uwagach krytycznych, zakłady Karosa zastąpiły ryflowana blachę na ścianie bocznej blachą prostą, zrezygnowano również z umieszczania nad pierwszymi drzwiami kasety na tablice boczną, zaokrąglając sylwetkę autobusu.

Brak umieszczenia kasety w innym miejscu zmusił MPK do stworzenia własnych, małych ramek, które umieszczano na oknie za pierwszymi drzwiami. Charakterystyczna cecha nowych pojazdów były nietypowe barwy malowania – pudło i dach były kremowe z czerwonym pasem pod linia okien i czerwonym fartuchem.

Zupełna nowością było również nagłośnienie we wnętrzu pojazdu, a zamontowany na pulpicie kierowcy mikrofon umożliwiał mu kontakt z pasażerami. Były to pierwsze tak nowoczesne autobusy w Szczecinie.

Kierowcy bardzo dbali o nie, czego wyrazem było i to, że mieli opłaconą jedna godzinę dziennie więcej za pełną obsługę codzienną autobusu, po jego zjeździe z tras. Uzupełniali paliwo, dbali o usuniecie drobnych usterek oraz umycie wewnątrz i na zewnątrz.

Autobusy te dostarczono na początku 1972 roku i z dniem l lutego 1972 roku weszły do eksploatacji na trasy autobusowe obsługiwane przez MPK między innymi na linie 71 do Jasienicy, 73 do Zdunowa oraz 64bis ze Zdrojów do Dąbia (l autobus). Sporadycznie pojawiały się również na innych liniach, w tym również pracowniczych.

Niestety, ze względu na kłopoty z automatyczną skrzynią biegów były one eksploatowane zaledwie przez 6 lat. Natomiast o wiele lepiej sprawował się autobus turystyczny, który przewoził turystów aż do 1982 roku. Co ciekawe, autobusowi temu nigdy najprawdopodobniej nie naniesiono numeru bocznego.