Encyklopedia

Konstal 105N

dodane przez Phobos; zmodyfikowane przez man

11.10.2020
Dodano informacje o przeniesieniu i wycofaniu wagonów man

Najbardziej rozpowszechniony w Polsce tramwaj, którego różne „wersje rozwojowe” produkowane i modernizowane są do dziś. I prawdopodobnie nieprędko się to zmieni.

Równocześnie z pracami nad tramwajem 102N prowadzone były prace nad projektem czteroosiowego tramwaju stycznikowego z doczepą bierną. Pod koniec lat 60. opracowano dwa projekty 103N i 104N, które jednak nie weszły do seryjnej produkcji z powodu negatywnego zaopiniowania przez przewoźników. W 1970 roku po raz kolejny podjęto prace projektowe, tym razem nad typem 105N. Prototyp tego tramwaju przedstawiła Chorzowska Wytwórnia Konstrukcji Stalowych Konstal w 1973 roku. Pierwsze egzemplarze trafiły do Warszawy (2 sztuki) oraz Katowic (1 sztuka). Po udanych testach seryjną produkcję rozpoczęto w listopadzie 1974 roku.

105N jest czteroosiowym tramwajem napędzanym czterema silnikami o łącznej mocy godzinowej 166kW. Jego układ elektryczny w prostej linii pochodzi z wagonów rodziny 13N (a przez to z wagonów PCC). Rozrząd następuje samoczynnie z pomocą rozrusznika komutatorowego. Do zasilania obwodu niskiego napięcia służy przetwornica prądu stałego 600/40 V. Hamowanie robocze jest elektrodynamiczne (silniki stają się prądnicami), jako hamulce postojowe działają układy szczękowo-bębnowe, a hamowanie awaryjne realizowanej jest przez hamulec szynowy. Jedną z wad tego tramwaju jest zastosowanie nowych wózków jezdnych nie posiadających piasecznic co znacznie utrudnia ruszanie oraz podjazd pod wzniesienia w trudnych warunkach atmosferycznych. Inżynierowie Konstalu doszli do wniosku że nie będą one potrzebne dzięki zastosowaniu specjalnego układu antypoślizgowego mierzącego napięcie na poszczególnych osiach. System ten w praktyce okazał się wysoce niedoskonały.

zdjęcie
Schemat ogólny wagonu 105N
Tramwaje rodziny 105N pozbawione są ostoi, co znacznie zmniejsza jego wytrzymałość. Głównym elementem konstrukcji jest belka grzbietowa biegnąca przez całą długość pudła do której przyspawane są 2 poprzecznice. Jej najsłabszym elementem jest obejście na rozrusznik w środkowej części wagonu. Sama sylwetka jak na połowę lat 70-tych jest niezwykle odważna i nowoczesna. Duże okna sięgające do samego sufitu na całej długości pudła zapewniły wagonom tej rodziny przezwisko „akwarium”. 4 pary dużych, dwuskrzydłowych drzwi zapewniały natomiast sprawną wymianę pasażerów, których jednorazowo przewieźć można było 125 (w tym 20 na miejscach siedzących).

zdjęcie
Wnętrze wagonu 105N
Charakterystyczną cechą wagonów 105N były owalne szybki w kabinie motorniczego (poniżej szyby czołowej i szyb bocznych) oraz nad drzwiami. Z czasem szyby te likwidowano upodobniając tym samym do wagonów 105Na. Równocześnie przedsiębiorstwa komunikacyjne w całej Polsce przebudowywały i modernizowały wagony przez co oryginalnych 105N jest coraz mniej.

105N w Szczecinie

zdjęcie
Wnętrze wagonu 105N
Pierwszy w Szczecinie wagon 105N na ulice miasta wyjechał 18 marca 1975 (631 solo na linię 7). Dopiero później wagony zaczęto łączyć w składy dwuwagonowe (łączenie 105N w składy trójwagonowe nie jest możliwe ze względu na układ elektryczny). Przez pierwsze 15 lat nowe wagony trafiały wyłącznie do zajezdni Pogodno skąd wyjeżdżały na linie 4, 7, 8 i 9.

Łącznie do roku 1979 Szczecin otrzymał 98 wagonów o numerach od 631 do 728. W późniejszym czasie, wiele z tych wagonów została przebudowana na model 105Na. MZK Szczecin w 1994 roku sprowadziło z Gorzowa Wielkopolskiego dwanaście wagonów typu 105N, z czego do ruchu wprowadzono tylko osiem sztuk, które otrzymały numery 1037-1044.

Pod koniec eksploatacji wagonów, wszystkie z nich stacjonowały w zajezdni Golęcin. W trakcie przenosin z zajezdni Pogodno otrzymały nowe numery taborowe. Niektóre z nich zostały również przemalowane w barwy Floating Garden. 

Eksploatacja modelu 105N w Szczecinie zakończyła się w 2013 roku.

Zachowano jednak jeden skład w historycznych barwach i z przywróconymi szybkami w kabinie motorniczego oraz nad drzwiami (720+701).

Producent:
Konstal
Model:
105N
Liczba członów:
1
Liczba i układ drzwi:
4 (2-2-2-2)
Długość:
13,50 m
Szerokość:
2,40 m
Wysokość:
3,06 m
Liczba osi:
4
Masa własna:
16 800 kg
Wysokość podłogi:
910 mm
Liczba i moc silników:
4 x 40 kW
Liczba miejsc siedzących:
20
Liczba miejsc ogółem:
125
Liczba zakupiona/w eksploatacji:
98/0
Licencja Creative Commons
Ten artykuł encyklopedyczny jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe. Udostępnienie na licencji Creative Commons obejmuje treść artykułu i (o ile nie zaznaczono inaczej) nie dotyczy załączonych ilustracji.

Liczba pojazdów spełniających kryteria: 3
Średni wiek pojazdu: 45,67 lat
nr tab. typ rok prod. rozp. eksp. zajezdnia ex uwagi
701 105N 1978 20.09.1978 Wydział Remontowy
713 105N 1978 30.09.1978 Muzeum Techniki ex 1015 Golęcin (w 04.2004 r.)
720 105N 1979 29.05.1979 Wydział Remontowy