Encyklopedia

Słowem wstępu… 

Stadler Tango to rodzina tramwajów produkowanych przez szwajcarski koncern Stadler. Wagony z tej rodziny mogą być wysokopodłogowe albo częściowo, bądź całkowicie niskopodłogowe oraz jedno- lub dwukierunkowe. 

Wagony z tej rodziny można spotkać w wielu krajach Starego Kontynentu: Szwajcarii (Bazylea, Genewa, Forch, St. Gallen), Niemczech (Bochum, Stuttgart), Czechach (Ostrawa), Danii (Aarhus), Francji (Lyon), a od niedawna także w Polsce (Kraków).

Eksploatacja w Krakowie

Krakowska wersja tramwaju Tango, nazwana Lajkonik, jest tramwajem częściowo niskopodłogowym (na razie nie można ustalić procentowego udziału niskiej podłogi w wagonie), trójczłonowym, mierzącym 33,4 m długości. Może pomieścić 221 pasażerów, w tym 82 na miejscach siedzących. Ponadto pasażerowie mają do dyspozycji umieszczone przy niektórych parach siedzeń porty USB, które mogą się przydać przy ładowaniu przenośnych urządzeń elektronicznych. Sprawną wymianę pasażerów zapewnia 7 par odskokowo-uchylnych drzwi (2 pojedyncze i 5 podwójnych). Zastosowane wózki są obrotowe, co pozwala na zmniejszenie zużycia kół oraz torowiska, a także pozytywnie wpływa na zmniejszenie drgań emitowanych podczas jazdy. Wartą odnotowania ciekawostką jest zastosowanie systemu rekuperacji energii, który pozwala na odzyskiwanie energii podczas hamowania, a także jej oddawanie innemu wagonowi tego typu pod warunkiem, że jest w bezpośrednim sąsiedztwie. Absolutną nowinką są specjalne akumulatory, pozwalające na jazdę bez zasilania z sieci trakcyjnej na dystans 3 km. Skutki kolizji z innymi pojazdami zwalczają tzw. absorbery energii.

Historia krakowskich Stadlerów sięga 2016 roku – wtedy krakowskie MPK ogłosiło przetarg na 35 tramwajów z udziałem niskiej podłogi na poziomie co najmniej 60% (z opcją dostarczenia dodatkowych 15 sztuk). Do walki stanęło czterech producentów: 

• Pojazdy Szynowe Pesa Bydgoszcz sp. z o.o. (6 950 000 zł netto za sztukę)
• konsorcjum firm Stadler Polska i Solaris Tram (7 270 127 zł netto za sztukę), 
• Škoda Transportation (8 290 000 zł za sztukę)
• Newag (8 595 000 zł za sztukę).

Już w trakcie postępowania przetargowego zamawiający odrzucił ofertę Pesy z racji przykrych doświadczeń z wykonywania zamówienia na tramwaje Krakowiak (pochodzą one z rodziny tramwajów o nazwie Twist). Sprawa otarła się o Krajową Izbę Odwoławczą, która postanowiła o powrocie Pesy do rozgrywki. Do pewnego czasu sprawy układały się po myśli bydgoszczan – zwyciężyli przetarg, ale nie przystąpili do podpisania umowy, mimo wezwań zamawiającego. Przedmiotem nowego sporu było nieprzedłużenie wadium przez Pesę. W ostateczności 16 stycznia 2018 roku doszło do podpisania umowy z ostatecznym zwycięzcą -  konsorcjum Solarisa i polskiego oddziału Stadlera. 

Początkowo Lajkonik miał być wspólnym dziełem Solarisa i Stadlera. Po przejęciu producenta z Wielkopolski przez hiszpański koncern CAF i przekazaniu jego udziałów w spółce Solaris Tram Stadlerowi nowy tramwaj dla Krakowa stał się pojazdem z rodziny tramwajów o nazwie Tango. W grudniu 2018 roku doszło do podpisania umowy pomiędzy Stadlerem, a krakowskim MPK na dostawę kolejnych 15 Lajkoników w ramach opcji. 

Krakowskie Stadlery powstają w większości w Polsce – stalowe pudła są produkowane w Środzie Wielkopolskiej, aparaturę dostarcza warszawski Medcom, siedzenia podpoznański Ster, system informacji pasażerskiej mielecki R&G Plus, a oświetlenie LED produkowane jest w okolicach Bydgoszczy. Całość jest składana w siedleckiej fabryce Stadlera.

Pierwszy egzemplarz Lajkonika wyjechał na krakowskie tory 13 grudnia 2019 roku. W styczniu następnego roku rozpoczęły się nocne testy, a w marcu uzyskał homologację. Odbiory prototypu trwały jeszcze długie tygodnie.

W końcu nadszedł dzień debiutu – 18 czerwca 2020 roku dwa pierwsze Lajkoniki o numerach taborowych RY825 i RY826 rozpoczęły regularne kursy z pasażerami odpowiednio na liniach 52 (Osiedle Piastów – Czerwone Maki P+R) i 3 (Nowy Bieżanów P+R – Krowodrza Górka).

Wszystkie Lajkoniki będą stacjonować na obu krakowskich zajezdniach obsługujących normalne przewozy tramwajowe – Nowa Huta (od HY840 wzwyż) i Podgórze (od RY825 wzwyż).

Łącznie w grodzie Kraka pojawi się 110 Stadlerów. Oprócz 50 wagonów z pierwszego zamówienia do 2023 trafi jeszcze 60 tramwajów typu Lajkonik II, co pozwoli na wycofanie wszystkich wysokopodłogowych wagonów typów 105Na oraz E1 i C3. Druga wersja Lajkonika będzie się różnić od pierwowzoru przede wszystkim pojemnością – w jednym wagonie zmieści się 238 pasażerów, z czego 75 zajmie miejsca siedzące.