Encyklopedia

Jelcz M121M należy do kategorii pojazdów niskowejściowych, jego konstrukcja była wynikiem kompromisu: połączono część tylną dobrze znaną z serii 120M, z nowym przedziałem niskopodłogowym wynoszącym około 60% długości.

Koncepcja ta wymusiła kilka istotnych zmian: przede wszystkim pojawiły się dla pasażerów schody wewnętrzne, zlikwidowano miejsce dla osób stojących lub z wózkami naprzeciwko trzecich drzwi, część tylna była wyraźnie ciaśniejsza niż w klasycznym 120M, ponieważ podobną ilość foteli ściśnięto na mniejszej powierzchni, natomiast zewnętrznie bardzo charakterystyczna dla tych autobusów była tzw. „złamana” linia okien. Ogólna koncepcja budowy spowodowała także szereg innych zmian: skrócono zwis przedni o 50 mm, zwiększono zwis tylny o 10mm, zmniejszono rozstaw kół osi przedniej o 48 mm, zmniejszono nieznacznie (35 mm) długość całej konstrukcji, co w wszystko w połączeniu z nową osią przednią pozwoliło na zmniejszenie średnicy zawracania z 23,5 do 23 metrów, tym samym nowy autobus stał się zwrotniejszy.

Część mechaniczna była bardzo zbliżona do popularnych stodwudziestek: zastosowano silnik MAN D 0826 LUH 12, identyczną oś tylną, ale miejsce skrzyni biegów Voith D851.2 zajął konkurencyjny model ZF 4 HP 500. Zmiany pojawiły się także w obrębie struktury: pojawiła się nowa kratownica płytowa. Efektem licznych usprawnień był wzrost masy własnej o 640 kg.

Modernizacja nie ominęła także nadwozia: według producenta pojazd był wykonany z blachy stalowej cynkowanej, pokrytej poszyciem z aluminium, natomiast ściany przednia i tylna były odlewami z tworzyw sztucznych, miało to razem z nowymi zabezpieczeniami antykorozyjnymi jelczańskiej fabryki zapewnić ogólną trwałość pojazdu około 10-12 lat. Nowością w tej serii autobusów było zastosowanie pojedynczej, giętej i wklejanej panoramicznej szyby oraz pełnowymiarowego wyświetlacza mozaikowego.

Do zalet pojazdu można zaliczyć było jego dostosowanie do potrzeb osób niepełnosprawnych i bardziej gustowne wykończenie wnętrza tj. bez użycia materiałów drewnopodobnych oraz nowe stanowisko pracy kierowcy, typu półotwartego. Lista wad była dłuższa, a należały do nich m.in.: słabe rozplanowanie wnętrza (któremu pojazd zawdzięczał pseudonim „gniot”), mniejsza pojemność, nieestetyczne laminowane fotele, wysoka awaryjność (dotyczyła szczególnie szczecińskiego egzemplarza), wyraźnie słabsze wyciszenie przedziału silnikowego niż w starszych konstrukcjach oraz niezbyt płynna praca skrzyni biegów.

Jelcz M121M w Szczecinie

Autobus tego typu stanowił swoistą ciekawostkę na szczecińskich drogach. Jedyny egzemplarz eksploatowany był od grudnia 1996 roku w zajezdni Dąbie. 

Spotkanie Jelcza M121M 2650 na ulicach było stosunkowo trudne, ponieważ był kierowany do obsługi linii stosunkowo rzadko i generalnie tylko w prawobrzeżnej części miasta. Geneza pojawienia się tego dość ciekawego okazu jest nieznana, wieść gminna niesie, że miał to być element udanej kampanii promocyjnej Jelcza przed późniejszymi zakupami autobusów serii 120 dla zajezdni w Policach i w Dąbiu, lub być może był to okazyjnie odkupiony egzemplarz testowy.

Pod koniec sierpnia 2006 roku STMKM zorganizowało imprezę pod nazwą „Szczecińska Nocka Autobusowa”. Była to pierwsza tego typu impreza zorganizowana w Szczecinie. Cykl autobusowych nocek otworzył właśnie „gniot”, który w 2006 roku obchodził swoje 10 lat służby na szczecińskich ulicach.

Pod koniec 2008 roku pojazd ten zaczął się coraz rzadziej pojawiać w służbie liniowej. Natomiast pod koniec stycznia 2009 na zawsze opuścił Szczecin.

Gdy „gniot” udał się na złomowisko do Tkaczyka w Bobrownikach jego los wydawał się przesądzony. Niespodziewanie, autobus został odkupiony przez Zakład Naprawy Samochodów z Solca Kujawskiego, gdzie przeszedł kompleksowy remont, który diametralnie odmienił jego wygląd. W maju 2009 pojazd trafił do KMŁ w Łomiankach, gdzie otrzymał numer 35 i pełnił w nim służbę aż do 2018 roku .