Encyklopedia

Wagony typu N8C produkowane były w latach 1978-1986 przez niemiecką firmę Düsseldorfer Waggonfabrik (obecnie DUEWAG). Są to trójczłonowe, dwukierunkowe pojazdy osadzone na czterech dwuosiowych wózkach. Wózki w pierwszym i trzecim członie są skrajnie napędowe. Zaś wózki znajdujące się pod przegubem są toczne. Tramwaj ten napędzany jest dwoma silnikami o mocy 150 kW każdy. Posiada rozruch tyrystorowy. Sterowanie jazdą odbywa się za pomocą ręcznego zadajnika jazdy (zwanego joystickiem) wraz z wbudowanym czuwakiem. Tramwaje typu N8C wyposażone są w cztery pary drzwi po obu stronach. Wszystkie drzwi wyposażone są w rozkładany stopień oraz w przyciski do otwierania drzwi przez pasażerów. Przy dwukierunkowych trasach motorniczy ma obowiązek zablokowania lewych drzwi. Wagony posiadają dwa oryginalne pantografy nożycowe, znane z wagonów GT6. Pojazdy te można spotkać w Dortmundzie, Kassel oraz Gdańsku.

Eksploatacja w Dortmundzie

W latach 1978 – 1983 dostarczono do Dortmundu w trzech seriach 54 tramwajów typu N8C. Pierwsza seria składająca się z 20 wagonów dostarczona została między październikiem 1978 roku, a majem 1979 roku. Pierwszy tramwaj N8C dojechał do Dortmundu 25 października 1978 roku i już 31 października 1978 roku został oficjalnie zaprezentowany. Tramwaje pierwszej serii są niemal identyczne z tramwajami M8C produkowanymi w tym samym czasie dla Essen, a różni się oczywiście rozstawem, oraz kilkoma drobnymi szczegółami. Dostawa pierwszej serii pozwoliła na wycofanie z eksploatacji ostatnich wagonów typu GT4.

Między wrześniem 1980 roku a grudniem 1981 roku dostarczono 23 tramwaje N8C, które zastąpiły najstarsze tramwaje GT8. Po pewnych doświadczeniach w eksploatacji tramwajów N8C z pierwszej serii wagony drugiej serii miały inną wykładzinę na podłodze, wykładzinę na drewnianych siedziskach dla pasażerów, drugą tarczę w hamulcach tarczowych, co było związane z planami przedsiębiorstwa komunikacyjnego w Dortmundzie by w niedługim czasie łączyć tramwaje N8C w składy. Innym celem tego miało być ich eksploatowanie jako kolei miejskiej. Inną rzucającą się w oczy cechą różniącą tramwaje N8C drugiej serii od pierwszej serii było umiejscowienie świateł na końcach tramwaju.

Trzecia dostawa ostatnich 11 tramwajów N8C miała miejsce między listopadem 1982 roku a marcem 1983 roku. Dostarczone wtedy wagony różniły się od poprzednich z ostatnich dwóch serii posiadaniem jednego zamiast dwóch odbieraków prądu i dodatkowym siedzeniem przy przednim wejściu. Po dostarczeniu trzeciej serii w pozostałych dortmundzkich tramwajach pozbywano się dodatkowego pantografu, co zakończono w 1985 roku.

Tramwaje N8C łączono w składy, które obsługiwały zarówno linie tramwajowe jak i kolei miejskiej. Po uruchomieniu 2 czerwca 1984 roku podziemnej trasy tramwajowej składy tramwajowe N8C nadawały się do jej obsługi ze względu na łatwość otwierania i zamykania drzwi przez motorniczego (jeden przycisk otwierał wszystkie drzwi w składzie) co ułatwiało wymianie pasażerów na szybkiej trasie. Od tego momentu tramwaje N8C kursowały na liniach U41, U45, U47 a później na U49.

Wszystkie dostarczone do Dortmundu tramwaje N8C posiadały typowe malowanie brązowo-beżowe, które począwszy od 1986 roku w ramach naprawy głównej zamieniano na białe z czerwonym pasem na linii dachu i dwoma czerwonymi paskami na fartuchu.

W latach 1984 – 1985 wszystkie tramwaje N8C wyposażono w nowe radiotelefony co znacznie ułatwiło komunikację. Na trasach tunelowych tramwaje otrzymały magnetyczną blokadę. W 1986 roku tramwaje N8C otrzymały nowe filmy z białymi literami na czarnym tle.

Po dostarczeniu w 1986 roku do Dortmundu wozów typu B tramwaje N8C przestały obsługiwać linie kolei miejskiej i skierowano je do obsługi linii tramwajowych, a w 1993 roku z powodu braku wozów typu B tramwaje N8C skierowano do obsługi linii U42. Z tego powodów do wysokich peronów na przystankach musiano dobudowa niskie. Od sierpnia 1993 roku tramwaje N8C rozpoczęto eksploatować na liniach U45, U47 (również w składach) i U49. Na linii U45 wozy B pojawiły się ponownie w listopadzie 1999 roku. Równolegle do tych linii tramwaje N8C obsługiwały również linie tramwajowe zamiennie z tramwajami typu GT8 aż do 2001 roku kiedy to wycofano ostatnie tramwaje GT8.

Obecnie tramwaje N8C są wycofywane i dostarczone od 2007 roku do Gdańska.

Eksploatacja w Kassel

W latach 70-tych XX w Kassel prowadzono dyskusję na sensem zachowania transportu tramwajowego co zaowocowało brakiem inwestycji w ten rodzaj transportu. W połowie 1979 roku postanowiono zamówi 16 nowych tramwajów, jednak poprzedni producenci tramwajów nie byli zainteresowani tym zamówieniem, dlatego przedsiębiorstwo w Kassel musiało znaleźć jakąś alternatywę.

19 listopada 1979 roku do Kassel dostarczono wypożyczony z Dortmundu tramwaj typu N8C. W trakcie jazd próbnych wykazano, że eksploatacja szerszych o 10cm od poprzedników tramwaju przysparza problemy. 18 grudnia 1979 roku tramwaj przetransportowano z powrotem do Dortmundu. Testy wypadły na tyle pomyślnie, że postanowiono zamówić jednak 16 tramwajów tego typu.

Pierwszy fabrycznie nowy tramwaj N8C dotarł do Kassel 24 stycznia 1981 roku, jednak jego pierwsza jazda z powodu problemów natury technicznej miała miejsce 12 lutego 1981 roku.

Dostarczone do Kassel tramwaje N8C posiadały dwa połówkowe odbieraki prądu po jednym nad każdym wózkiem napędowym. W odróżnieniu od egzemplarzy z Dortmundu nie można ich było eksploatować w składach. Charakterystycznym dla kasselskich egzemplarzy N8C jest przednia osłona pełniąca również funkcję odgarniacza na sprzęg awaryjny. Dodatkowo z racji wielu wzniesie nawet o pochyłości 8% wzmocniono hamulce, w które wyposażono dodatkowo wózki toczne pod przegubami.

W początkowej fazie testów zauważono, że z powodu czasu otwierania i zamykania drzwi, eksploatacja tramwajów N8C może powodowa wiele opóźnień na liniach. Początkowy czas otwarcia drzwi i wysunięcia pierwszego stopnia wynosił 15 sekund, ale udało się go skróci do 8 sekund.

Eksploatacja tramwajów N8C w Kassel była bardzo udano, więc w 1986 zamówiono kolejnych 6 wagonów, które różniły się od pierwszej serii elektroniką mikroprocesorową.

Dostarczane tramwaje N8C pomalowane były w granatowe barwy, ale po przyjeździe większość tramwajów otrzymywała reklamy całopojazdowe. Od końca 1991 roku wraz z przybyciem nowoczesnych tramwajów niskopodłogowych tramwaje N8C otrzymywały nowe malowanie: całe niebieskie, szary fartuch i żółte drzwi. Fabryczne poliestrowe siedziska wymieniano na nowoczesne profilowane.

Mimo braku możliwości łączenia tramwajów N8C, w 1990 roku w dwóch tramwajach zamontowano sprzęgi Scharfenberga, po czym dołączono do nich doczepy. Tramwaje te weszły do eksploatacji z doczepami w listopadzie 1990 roku i kursowały w ten sposób do lipca 1991 roku.

W 1999 roku w 6 tramwajach N8C z drugiej dostawy zamontowano ciekłokrystaliczne wyświetlacze, a do kwietnia 2001 roku wyposażono tak wszystkie tramwaje N8C.

Obecnie tramwaje N8C w Kassel kursują na liniach 2, 6, 7 i 9. Obecnie tramwaje te z powodu wysokich kosztów utrzymania są dalej eksploatowane, ale w razie kolejnej dostawy tramwajów niskopodłogowych zostaną wycofane.

Eksploatacja w Gdańsku

Na początku 2007 roku do Gdańska przyjechały dwa tramwaje typu N8C i przemalowane dostały w barwy gdańskiego przewoźnika. Otrzymały numery 1133 i 1140. Tramwaje Dortmundzkie wykorzystywane były na budowanej trasie na Chełm. Obecnie można je spotkać na trasie „jedynki”. Ich kursowanie na tej linii, jest wymuszone, ze względu na trasę z pochyłościami i ich dobrym układem hamulcowym. Ponieważ miasto Dortmund zamierza najbliższej przyszłości przenieść cześć komunikacji miejskiej do tuneli podziemnych, ZKM Gdańsk planuje kupić resztę tramwajów typu N8C od tamtejszego przewoźnika. Zastąpią one stare, wysłużone tramwaje typu 105N.

6 marca 2008 roku ZKM Gdańsk rozpisał przetarg na modernizację zakupionych tramwajów N8C, która ma obejmować:

• zastąpienie środkowego członu członem niskopodłogowym
• lifting przodu i tyłu tramwaju
• motaż kasowników dwusytemowych obsługujących bilety elektronicze jak i tradycyjne
• montaż wyświetlaczy
• montaż monitoringu

Taka modernizacja ma kosztować 600 tysięcy złotych, a pierwszy tak zmodernizowany tramwaj ma wyjechać w wakacje 2008 roku. Do końca 2008 roku planuje zmodernizować 6 wozów N8C, w 2009 roku 24, a 16 w 2010 roku. Zwycięzcą przetargu została poznańska firma Modertrans, która zmodernizowany pojazd nazwała Moderus Beta N8C.