Encyklopedia

Pętla tramwajowa "Pomorzany" umiejscowiona jest przy ulicy Smolańskiej w Szczecinie, znajduje się w jednej z największych dzielnic miasta w jej południowej części, pomiędzy Odrą, autostradą, ulicami Dąbrowskiego i Mieszka I. Została oddana do użytku 23 grudnia 1961 roku. Oddanie pętli umożliwiło przedłużenie linii tramwajowej 4 od ulicy Powstańców Wielkopolskich przy szpitalu do ulicy Budziszyńskiej, co pozwoliło na uzyskanie styku pomiędzy liniami 4 i 3 na ich krańcówkach na Pomorzanach i zakończyło to budowę linii okólnej zapoczątkowanej przez tramwajarzy niemieckich.



Po trzynastu latach od oddania pętli Miejskie Zakłady Komunikacyjne zleciły firmie "Biuro Projektów Budownictwa Komunalnego" w Szczecinie opracowanie dokumentacji na modernizację pętli na Pomorzanach. Dokumentacje obiektu wykonał w 1973 roku inżynier J. Michalski wraz z zespołem projektantów.



Pętla na Pomorzanach została zmodernizowana w latach 1974 – 1975 i została wyposażona w nową:

• sieć trakcyjna: słupy stalowe trakcyjne oświetleniowe, zawieszenie przewodów płaskie, sztywne
• sieć oświetleniowa: oprawy rtęciowe 400W na słupach stalowych. Zasilanie kablowe, sterowanie z sieci miejskiej
• sygnalizacja najazdowa: zastosowano wzbudzanie inicjatorami przekaźnikowymi i impulsatorami sieciowymi
• sygnalizacja dyspozycyjna: sterownie z pulpitu w pomieszczeniu dyspozycyjnym

Od chwili zmodernizowania jej nie przeprowadzano już kapitalnych remontów, a tylko naprawy bieżące.

MZK Szczecin w maju 2007 roku ogłosiło przetarg nieograniczony na wykonanie dokumentacji technicznej oraz remontu kapitalnego rozjazdów tramwajowych na pętli Pomorzany. 12 czerwca 2007 roku przetarg został unieważniony ponieważ nie wpłynęła żadna oferta.

Od powstania pętli tramwaje linii 3 i 4 kończą i zaczynają swój bieg. W 1971 roku do linii kończących swój bieg na pętli dołączyła linia 6, a 15 grudnia 1974 roku linia 11 kursująca na trasie Stocznia Remontowa – Pomorzany oraz 11 bis w 2007 roku z powodu remontu wiaduktu na ulicy Druckiego–Lubeckiego (jeździła przez 4 miesiące w okresie szczytu przewozowego). Na samym końcu, bo 30 lipca 1985 roku dołączyła linia 12. Do dnia dzisiejszego istnieje taki stan rzeczy.

Tylko w 2009 roku przy okazji wymiany torowiska na placu Kościuszki do pętli "Pomorzany" dojeżdżały linie 8 i 8 Bis.

W sierpniu 1985 roku pracownicy Szczecińskiego Przedsiębiorstwa Robót Inżynieryjnych rozpoczęli roboty modernizacyjne torowisk i jezdni w ciągu ulic Smolańskiej, Chmielewskiego i Kolumba. Prace na inwestycji ciągnęły się do stycznia 1990 roku - ze zmiennym szczęściem. Albo kulały dostawy np. cementu czy innych materiałów, albo na przeszkodzie stawała stara infrastruktura podziemna nie ujęta w planach, którą trzeba było przełożyć.

Przebudowanych zostało 1809 metrów ulicy, ułożono około 450 metrów nowego wodociągu, prawie 1500 metrów gazociągu i blisko 4000 metrów nowych torów tramwajowych. Pokłosiem tej inwestycji są położone nieużywane liniowo "trzecie" tory biegnące od wyjazdu z pętli Pomorzany do przystanku Smolańska, obok których jeżdżą tramwaje linii 3 i 6 zdążające w kierunku Lasu Arkońskiego i Gocławia.

Zbudowane trzecie tory miały poprawić sytuację na zbyt małej pętli, na której trudno było znaleźć miejsce dla tramwaju i motorniczego na czas jego przerwy.

Projektant chyba nie przemyślał do końca swojego projektu z budową tego odcinka torów. Wadą tego projektu jest to, że tramwaj wjeżdżając na ten tor już nie mógł zawrócić na pętle po pasażerów. I z tego powodu jest niewykorzystywany. Możliwe byłoby użytkowanie toru, gdyby wykorzystano jednoczłonowe tramwaje dwukierunkowe, których komunikacja szczecińska nie ma.

13 kwietnia 2016 roku na stronie Urzędu Miasta ukazało się ogłoszenie o przetargu na wykonanie dokumentacji projektowej dla zadania "Przebudowa torowisk tramwajowych w Szczecinie - etap II".

Między innymi chodzi też o rozbudowę i przebudowę układu drogowego Powstańców Wielkopolskich dla zadania "Przebudowa torowiska wraz z siecią trakcyjną w ciągu al. Powstańców Wielkopolskich do pętli Pomorzany wraz z rozbudową pętli"

Biuro Zamówień Publicznych UM w dniu 3 sierpnia 2016 roku ogłosiło wyniki przetargu na wykonanie dokumentacji dla pętli Pomorzany z przyległościami - wybrana została firma PROGREG Sp. z o.o z Krakowa.

Tramwaje Szczecińskie ogłosiły 3 stycznia 2020 roku, przetarg na budowę podstacji prostownikowej "Chmielewskiego". Dokumentacje projektową opracowała firma "Sesto” Sp. z o. o. z Łodzi. Oferty trzeba złożyć w siedzibie Tramwajów Szczeciński na Klonowica 5 do 7 lutego 2020 roku. Przetargiem objęte są między innymi zadania:

• budowa podstacji trakcyjnej „Chmielewskiego” wraz z przyłączami: telekomunikacyjnym, wodno-kanalizacyjnymi oraz zewnętrznymi instalacjami:elektryczną i wodno-kanalizacyjną.
• budowę sieci kabli trakcyjnych niskiego napięcia zasilających linie tramwajowe w ciągu ulic Chmielewskiego, Kolumba, Smolańskiej i pętlę tramwajową Pomorzany w ramach tego zadania.
• budowę sieci kabli trakcyjnych niskiego napięcia zasilających linie tramwajowe w alei Powstańców Wielkopolskich w ramach zadania.

Obecnie sieć trakcyjna obejmująca ulice Kolumba, Chmielewskiego, Smolańska, Powstańców Wielkopolskich,  Piastów wraz z pętlą Pomorzany zasilana jest z dwóch stacji trakcyjnych „Kolumba” i „Kordeckiego”.