Informacje

Dotarcie przykładowo ze wschodu na zachód Berlina zajmie nam około jednej godziny, także zarówno dla mieszkańców jak i dla zwiedzających stanowi ona świetne rozwiązanie do poruszania się środkami komunikacji miejskiej. Składa się z linii autobusowych i tramwajowych, jak i linii U-Bahn, czyli niemieckiego metra i linii S-Bahn - szybkiej kolei miejskiej oraz promów. Berliński system transportu publicznego jest najstarszym i jednocześnie największym w Niemczech. Tramwaje wspólnie z 9 liniami metra i 15 liniami kolejki miejskiej tworzą szkielet transportu publicznego Berlina. Linie kolejki miejskiej kursują w trzech kierunkach: linia północ-południe, linia wschód-zachód i linia okrężna tzw. Ringbahn. Większość linii S-Bahn wyjeżdża poza granice miasta, m.in. także do Poczdamu. W godzinach szczytu linie komunikacji berlińskiej jeżdżą w odstępnie 3 do 5 minut, poza szczytem co 7 do 12 minut. Berlińska komunikacja miejska jest podzielona na 3 strefy:

• Strefa A (miejska) - znajduje się ona w obrębie tzw. Hundekopf
• Strefa B (miejska) - zajmuje ona resztę miasta
• Strefa C (podmiejska) - zajmuje obszar oddalony o 15 km od Berlina oraz Poczdam

W dalszej części artykułu postaram się w skrócie opisać tamtejszy transport miejski.

Autobusy

Początki komunikacji autobusowej w Berlinie to omnibusy. Pierwszy raz taki pojazd wyjechał na ulice tego miasta w styczniu 1847 roku, kiedy to powstała firma przewozowa posiadająca 20 wagonów i 120 koni obsługujących 5 linii. BVG następnie przejąło sieć w Berlinie w 1929 roku, które w tym czasie miało w opiece już ponad 620 autobusów. Światowy kryzys gospodarczy podczas II wojny światowej doprowadził do rozszerzenia usług w autobusowych, ponieważ rozpocząły one zastępować większość linii tramwajowych. Jednak brak paliwa spowodował znaczne obniżenie usług. Wiele pojazdów zostało również wykorzystywanych dla celów wojskowych. Po 1945 roku, usługi autobusowe były powoli rozszerzane. Double-Deckers ("piętrusy") obsługiwały zachodnią część miasta, podczas gdy węgierskie autobusy firmy Ikarusy jeździły na Wschodzie. Obecnie BVG obsługuje 150 dziennych linii autobusowych oraz 54 linii nocnych. Około 10000 przystanków jest wykorzystywanych przez całą dobę, a coraz większa liczba autobusów jest przystosowana do przewozów osób niepełnosrawnych.

Tramwaje

Berlińczycy już od 1865 roku mają okazję przejażdżki tramwajem. W 1881 roku jednak pojechali pierwszym tramwajem elektryczny na świecie. Liczne prywatne i komunalne firmy transportowe przedstawiły nowe trasy. Pod koniec XIX wieku, rozmiar sieci gwałtownie wzrosła. Około 1930 roku miała ona długości ponad 630 km i posiadała więcej niż 90 linii. W 1929 r. nastąpiło połączenie wszystkich firm transportowych w jedność - BVG.

Po wybudowaniu Muru Berlińskiego w 1961 roku wiele linii przechodzących przez granicę między sektorem wschodnim, a zachodnią częścią miasta zostało skróconych. W zachodniej części miasta tramwaje zostały zlikwidowane w 1967 roku. Po upadku Muru i zjednoczeniu się miasta tramwaj w zachodnim Berlinie pojawił się w 1992 roku.

W 1994 roku BVG przystąpiło do kompleksowego projektu modernizacji sieci tramwajowej. Tramwaje mają stać się szybsze, bezpieczniejsze, niezawodniejsze i bardziej punktualne. Czystość, komfort, dostępność dla osób niepełnosprawnych i przyjazność dla środowiska to jak na razie priorytety stawiane sobie przez BVG. Trasy są jasno określone i oparte na żądanie. W Berlinie istnieje 187,7 kilometrów torów tramwajowych. BVG obsługuje 28 linii dziennych i 5 linii nocnych (tramwajowych) o łącznej długości 430 km.

Metro (U-Bahn)

Metro berlińskie zostało otwarte w 1902 roku. W sensie prawnym metro w Berlinie, jak i w innych miastach Niemiec, nie jest koleją lecz tramwajem podziemnym. Pierwszy okres w historii podziemnego tramwaju w Berlinie przypada na lata 1902-1913. W końcu XIX wieku zaczęto poszukiwania wydajnego rozwiązania problemów komunikacyjnych w Berlinie i później włączonych do miasta okolicznych miejscowościach. Po tym, jak przedstawiono i odrzucono wiele różnych propozycji, 15 lutego 1902 roku otworzono pierwszą trasę metra między stacjami "Warschauer Straße" i "Zoologischer Garten", z odnogą do "Potsdamer Platz". Należała do tzw. Hochbahngesellschaft. Większa jej część położona była na stalowej estakadzie. Już wkrótce powstały dalsze trasy metra. Przede wszystkim niezależne wówczas miasta Wilmersdorf, Schöneberg i Charlottenburg zaczęły planować własne linie, które później rozbudowano do Dahlem na południu, placu Spittelmarkt w centrum Berlina na północy i w okolice powstałego później stadionu olimpijskiego na zachodzie. Po I wojnie światowej i połączeniu wielu niezależnych dotąd miejscowości w Wielkim Berlinie zdecydowano się dokończyć realizację planów budowy należącej do miasta linii północ-południe łączącej dzielnice Wedding i Tempelhof oraz Neukölln. Także AEG rozpoczęło budowę własnej linii, określanej jako kolej GN. Ze względu na kryzys gospodarczy budowa linii posuwała się bardzo powoli naprzód. W latach 30. XX wieku zaczęto dodatkowo budowę linii między Alexanderplatz i Friedrichsfelde. Wszystkie nowo otwarte po I wojnie światowej linie były budowane jako wielkoprofilowe, podczas gdy linie Siemensa były małoprofilowe. Podczas II wojny światowej znaczna część metra uległa uszkodzeniu lub zniszczeniu, do tego centralna część sieci została zalana wodą poprzez wysadzenie w powietrze połączonego przejściami pieszymi z metrem tunelu kolejowego pod Kanałem Armii przez SS. Większość zniszczeń została jednak natychmiast naprawiona, a ostatecznie w 1951 ukończono odbudowę. Następnym kryzysem w historii berlińskiego metra była budowa w 1961 muru berlińskiego, dzielącego miasto na część zachodnią i wschodnią. Linie północ-południe, zaczynające się i kończące w zachodnim Berlinie przejeżdżały natomiast pod wschodnią częścią miasta bez zatrzymania. Podczas zimnej wojny sieć metra w Berlinie Zachodnim została silnie rozbudowana. Linia U9, objeżdżająca łukiem wschodnie dzielnice, została otwarta dwa tygodnie po budowie muru, linia U7 (korzystająca z krótkiego starego odcinka) połączyła peryferyjne dzielnice Rudow i Spandau. Także U6 (dawniej zwana linią północ-południe) oraz U8 (dawniej GN) zostały przedłużone. We wschodnim Berlinie przedłużono jedynie linię E (obecnie U5) do Hönow, mimo że istniały obszerne plany rozbudowy. Po upadku muru połączono przerwaną linię i otwarto ponownie stacje przejeżdżane wcześniej bez zatrzymania. Niektóre linie zostały przedłużone, przede wszystkim, by stworzyć lepsze możliwości przesiadki do sieci szybkiej kolei miejskiej S-Bahn. Ponadto powrócono do planów przedłużenia linii U5, które istniały już od lat 30.

Szybka Kolej Miejska (S-Bahn)

Historia S-Bahn rozpoczęła się wraz z uruchomieniem pociągów lokalnych na kolei estakadowej (Stadtbahn) w 1882. Następnie rozwinęły się również koleje podmiejskie (Vorortbahn) i okrężna (Ringbahn). Od 1924 roku zaczęto elektryfikację tych kolei, zaś 1 grudnia 1930 roku połączono je w system S-Bahn. Ostatnie odcinki zelektryfikowano dopiero po II wojnie światowej. W czasie ponad 80 lat ekspoatacji elektrycznych kolei miejskich w Berlinie zdarzyło się kilka wypadków (pożary, wykolejenia), jednak nikt w nich nie zginął. Linie S-Bahn obsługiwane są przez firmę S-Bahn Berlin GmbH. Obecnie w Berlinie kursuje 16 linii S-Bahn, większość z nich wyjeżdża poza granice miasta. Wraz z liniami U-Bahn tworzą kręgosłup komunikacji miejskiej aglomeracji Berlina, zintegrowanej w Związku Komunikacyjnym Berlin-Brandenburgia.

Nazwa S-Bahn wywodzi się z określenia Stadt-Schnell-Bahn (szybka kolej miejska).

Linie S-Bahn rozmieszczone są w trzech grupach:

• linie wschód-zachód, przebiegające na centralnym odcinku przez kolej wiaduktową (die Stadtbahn)
• linie północ-południe, na centralnym odcinku w tunelu (die Nord-Süd S-Bahn)
• linie okólne (die Ringbahn)

Promy

Linie promowe kursujące przez cały rok:

• F10 Wannsee - Kladow Alt
• F11 Oberschöneweide - Baumschulenstraße
• F12 Wendenschloß - Grünau

Linie promowe kursjące od Wielkanocy do 3 października:

• F21 Krampenburg - Schmöckwitz
• F23 Rahnsdorf - Rahnsdorf
• F24 Müggelheim - Rahnsdorf

Bilety

Bilety pojedyncze (Einzelfahrschein) są ważne przez dwie godziny. Bilet na jazdę krótką (Kurzstreckenkarte) obejmuje trzy stacje kolei S-Bahn i do sześciu przystanków autobusowych, tramwajowych lub metra. Bilety kupuje się na stacjach, przystankach, w kioskach i sklepach Tabakladen i wszędzie tam, gdzie widać wywieszkę BVG-Karten. Dzieci do 6. roku życia oraz zwierzęta jeżdżą za darmo. Młodzi ludzie od 7 do 14 lat mają zniżkę. Za rowery płaci się jak za osobę dorosłą. Bilety czasowe (Zeitkarte) ważne są od jednego do siedmiu dni. Turyści mogą zaopatrzyć się w bilet o nazwie "WelcomeCard", z którym przez trzy dni jeździ się za darmo i uzyskuje różne zniżki w Berlinie i Poczdamie. Ważny jest tylko bilet skasowany. Jazda bez ważnego biletu grozi mandatem karnym w wysokości 60 €.

Ciekawostki

1. W latach 1989-91 kursowała linia pociągu magnetycznego (M-Bahn).
2. Połączone odległości codziennej podróży miejskich tramwajów w Berlinie odpowiada długości okrążenia globu 1,3 razy.
3. Sieć tramwajowa w Berlinie składała się z torowisk o prześwicie 1435 mm, jak i 1000 mm.
4. W Berlinie warto odwiedzić Metro Museum, udać się na pieszą wycieczkę tunelem metra, "przejechać się" tramwajem w symulatorze lub historycznym pojazdem.
5. Wiele pojazdów szczecińskiej komunikacji miejskiej jest z Berlina:
- Tatra KT4Dt (101-121)
- Tatra T6A2D (201-222; 1201-1210)
- MAN NG312 (761-764; 2603)
- MAN NL262 (1701-1705; 2751-2754; 3030-3032)
- Volvo B10L-SN12 (1706-1713)
- MAN NG272 (2303-2304)
6. Linia tzw. Ringbahn (S-Bahn) na mapie przypomina kształtem głowę psa, dlatego berlińczycy nazywają ją, jak również centralny obszar (strefa A) przez nią otoczony właśnie "Psim Łbem" (Hundekopf).
7. W sensie prawnym metro w Berlinie, jak i w innych miastach Niemiec, nie jest koleją lecz tramwajem podziemnym.
8. W Berlinie kursuje bardzo duża ilość linii autobusowych, ale tylko jedna z nich pozwala nam podziwiać zza szyby piętrowego autobusu najważniejsze zabytki miasta. Jest to linia nr 100. Linia ta zyskała dużą popularność ze względu na to, że łączy centrum Berlina Zachodniego z Berlinem Wschodnim, a także umożliwia przejazd po najbardziej znanych i popularnych ulicach miasta. Korzystając z jej oferty zaczynamy nasza przejażdżkę na Alexanderplatz, przejeżdżając kolejno przez Friedrichstraße, Unter den Linden, Reichstag, Pałac Bellevue. W każdej chwili można wysiąść z autobusu, pozwiedzać, porobić zdjęcia i wsiąść do następnego, gdyż autobusy tej linii kursują w odstępach 10-minutowych. Trasa autobusu trwa około 30 minut i kończy się na dworcu Zoologischer Garden.
9. Spośród 170 stacji metra 79 ma status zabytków.
10. Numery rejestracyjne autobusów komunikacji miejskiej to
BV-XXXX, gdzie XXXX to numer boczny autobusu.