Encyklopedia

W 1959 roku wyprodukowano w Bremie pierwszy tzw. "krótki wagon przegubowy". Po pewnym czasie wykonano taki wagon dla przewoźnika z Monachium. Próbne jazdy tych wagonów były na tyle udane, że zainteresowano się tą koncepcją na dobre.

Od roku 1970 do Pragi przyjeżdżali specjaliści z NRD w celu opracowania nowej technologii budowy tramwaju. Już w 1969 roku czechosłowaccy konstruktorzy przebudowali sześcioosiowy wagon K1 na czteroosiowy, który wykonywał swoje jazdy próbne po sieci w Liberce. Na przełomie lat 1972/1973 wyprodukowano dwa prototypy wagonu KT4D (8001 i 8002), które po okresie jazd próbnych w Pradze zostały dostarczone do Poczdamu, gdzie otrzymały numery odpowiednio 001 i 002. Pierwszy wagon typu KT4D został dostarczony do Berlina 28 marca 1976, gdzie otrzymał numer 219 002-2.

Celem obniżenia kosztów obsługi wozów zaczęto wdrażać budowę tramwaju typu KT4Dt. W 1982 roku wyprodukowano dwa prototypy o numerach 0014 i 0015. W roku 1983 zaczęto produkować je seryjnie i do 1987 roku dostarczono wszystkie 99 sztuk do Berlina, który do roku 2006 był jedynym miastem na świecie posiadającym typ KT4Dt. W październiku 2006 roku pierwsze wozy KT4Dt trafiły do Szczecina z Berlina.

 Oznaczenie KT4Dt pochodzi z języka czeskiego i niemieckiego:

• K - kloub - przegub,
• T - tramwaj - tramwaj,
• 4 - liczba osi,
• D - Deutschland - Niemcy,
• t - Thyristorsteurung - rozruch tyrystorowy.

Daje nam to w sumie: przegubowy tramwaj czteroosiowy, wyprodukowany dla Niemiec, z rozruchem tyrystorowym.

Po upadku muru berlińskiego i zjednoczeniu Niemiec zaczęto w Berlinie rozwijać sieć komunikacji tramwajowej. Wybudowano trasę do Berlina Zachodniego do Kliniki Virchowa, zaczęto też remontować park wagonowy oraz dokupować nowe tramwaje. Z tego też powodu w 1993 roku pierwsze KT4Dt pojechały na gruntowną modernizację do zakładów Bautzen, gdzie otrzymały:

• nową podłogę,
• nowe oświetlenie przedziału pasażerskiego,
• wyświetlacze przystankowe,
• nową sygnalizację przystankową,
• nowe drzwi odskokowo-wychylne,
• przyciski otwierania drzwi,
• przyciski "przystanek na żądanie",
• nowy pulpit motorniczego,
• nową kabinę motorniczego,
• nowy pantograf,
• elektrycznie sterowane lusterko,
• interkom,
• szafkę bezpiecznikową za kabiną motorniczego,
• nowe oświetlenie tyłu i przodu.

W roku 1994 pierwsze zmodernizowane Tatry wróciły do Berlina do zajezdni Weißensee. W połowie 1995 roku, gdy do modernizacji pojechały pierwsze wagony typu T6A2D i B6A2D, wagony KT4Dt zaczęły stacjonować w zajezdni Niederschönhausen, a od października 1999 również w zajezdni Lichtenberg. W latach 2002-2003 wszystkie wagony KT4Dt przeszły gruntowny przegląd techniczny. Od 2003 zaczęto odstawiać je jako czynne rezerwy, ale od marca 2006 część z nich znowu zaczęła pojawiać się na linii.

Kariera KT4Dt w Szczecinie

Na przełomie kwietnia i maja 2006 w Szczecinie testowano dwa berlińskie wagony. Były to wagony o numerach taborowych 7023 oraz 7046.

Oba wagony testowe goszczące w Szczecinie trafiły do naszego miasta ponownie ale już na stałe. Wagonowi 7023 nadano numer 120, a wóz 7046 otrzymał numer 106.

Testy trwały do początku maja 2006 roku i odbywały się one w czasie weekendów na trasach linii 7 i 8, dodatkowo w czasie zjazdów do zajezdni Pogodno, w której stacjonowały na czas testów zahaczały o pętlę Głębokie. Wagony nie tylko były prezentowane mieszkańcom Szczecina w trakcie weekendów na liniach, ale również dzięki MZK Szczecin 30 kwietnia 2006 roku oba wagony były prezentowane na terenie zajezdni Golęcin oraz zajezdni Pogodno. W czasie tych prezentacji Szczecinianie mieli możliwość porównania ich z obecnymi wtedy w Szczecinie wagonami generacji 105N.
Przejazdy techniczne KT4Dt odbywały się dodatkowo od poniedziałku do piątku również na trasach linii 7 i 8 ale tym razem bez pasażerów.

13 października 2006 roku w Berlinie podpisano umowę między MZK Szczecin a BVG Berlin na zakup 21 wagonów KT4Dt dla MZK Szczecin. W nocy z 26 na 27 października 2006 roku do zajezdni Pogodno dojechały pierwsze dwie sztuki wagonów KT4Dt. 

Wagony KT4Dt od początku swojego pobytu w Szczecinie stacjonują w zajezdni Pogodno. Początkowo nie zostały przemalowane i zostały wypuszczone na trasę w oryginalnych berlińskich barwach.

Pierwsza partia wagonów dostarczona w latach 2006 i 2007 otrzymała numery od 101 do 121.

Następne KT4Dt zawitały do zajezdni Pogodno w 2010 roku i były to pojazdy o numerach taborowych 122-132.

Ostatnia seria wagonów (i przy okazji największa) przyjechała do tej samej zajezdni w 2013 i 2014 roku. Tramwaje te otrzymały numery od 133 do 173. Jako ciekawostkę można dodać, że jeden z wagonów (o numerze 174) nigdy nie został wprowadzony do eksploatacji, a jedynie przeznaczony na części zamienne do innych tramwajów. 

Modernizacje "po szczecińsku"

Począwszy od 2011 roku prowadzone są modernizacje wagonów Tatra KT4Dt.

Pierwsza transza modernizacji odbywała się w latach 2011–2015, a kolejne wagony modernizowane są od roku 2017 z niewielkimi zmianami w stosunku do poprzednich „przeróbek”.

Polegają one na:

• przemalowaniu wagonu z barw berlińskich w barwy „Floating Garden”,
• demontażu sprzęgów Scharfenberga ^{(nie wszystkie)},
• wymianie aparatury,
• zamontowaniu nowego sterownika tyrystorów,
• wymianie berlińskiego wzoru tapicerki siedzeń na barwy „Floating Garden” ^{(do 2015 roku)},
• wymianie siedzeń na siedziska firmy Astromal ^{(od 2017 roku)},
• odklejeniu przyciemnianej folii z szyb w przedziale pasażerskim,
• demontażu niekompatybilnych, niedziałających berlińskich wyświetlaczy wewnętrznych

Na dzień dzisiejszy większość wagonów KT4Dt przeszło już gruntowną modernizację, w wyniku czego, coraz trudniej na mieście spotkać żółtą „katówkę”. Docelowo, wszystkie wagony mają przejść modernizację.