Encyklopedia

Autobusy marki Solaris przez długi czas były swoistą nowością na naszych drogach. Samo ich pojawienie się w Szczecinie było  związane z odrębnym przetargiem w SPA Klonowica i SPA Dąbie, gdzie prawdopodobnie zaważyło ujawnienie ceny głównego konkurenta, czyli autobusu MAN NL283 w pierwszym postępowaniu. Dzięki temu Solaris Bus & Coach mógł przygotować konkurencyjną ofertę. Pojazdy tego typu wywodzą się w prostej linii z pierwowzoru w postaci Neoplana N4016. Nowa marka miała swoją premierę rynkową w roku 1999 jeszcze pod skrzydłami macierzystego koncernu, natomiast od roku 2001 Solaris uzyskał niezależność i stał się bardzo znaczącym graczem na rynku polskim i europejskim.

Pojazdy, które jako pierwsze dostarczono do Szczecina to Solarisy Urbino 12 II, charakteryzujące się 100-procentowym udziałem niskiej podłogi (320 mm ponad poziomem drogi). Zastosowano w ramach unifikacji z resztą taboru jednostkę MAN D0836 LOH 02 spełniającą rygorystyczne normy normyeuro III, która współpracuje ze skrzynią biegów Voith 854.3 (z zintegrowanym zwalniaczem). Sposób zamocowania silnika warunkuje mniejszą liczbę miejsc siedzących, natomiast ukłonem w stronę pasażerów jest szersze niż w innych pojazdach niskopodłogowych przejście pomiędzy nadkolami w tylnej części i rezygnacja z foteli „na półtorej osoby”.

Konstruktorzy postawili na dostosowanie do polskiej specyfiki, zastosowano materiały odporne na zniszczenia między innymi: twarde i trudne do pocięcia obicia siedzeń, ramy okienne wykonane w postaci jednego elementu czy też wysoką podsufitkę, poza zasięgiem potencjalnego wandala. Warunki eksploatacji w Polsce wymogły także rezygnacje z szyb zespolonych, poszerzenie drzwi w stosunku do konkurencji, montaż okien przesuwnych oraz zwiększenie przestrzeni dla pasażerów stojących kosztem ustawienia dodatkowych foteli tyłem do kierunku jazdy.

Bezpieczeństwo pasażerów zapewniają układ elektropneumatycznego sterowania hamulców (EBS), zabezpieczenie przed przytrząśnięciem, blokada otwarcia drzwi w trakcie jazdy oraz hamulec przystankowy. Korzystanie z autobusu jest ułatwione dzięki rampie dla wózków, systemowi przyklęku na przystankach (75mm) i audiowizualnej informacji pasażerskiej. Zamknięte stanowisko kierowcy wyposażono w pulpit z centralnym wyświetlaczem, obrazującym informację o pracy poszczególnych podzespołów, zbieranych za pośrednictwem magistrali CAN-Bus.

Konstrukcja szkieletu i poszycia ma zapewniać długowieczność pojazdu. Wykorzystano stal nierdzewną i elementy z tworzyw sztucznych łączonych za pomocą klejenia.

Urbino 12 w szczecińskiej komunikacji miejskiej

Pierwsze dwa Urbino 12 zostały nabyte z pieniędzy wypracowanych przez Szczecińskie Przedsiębiorstwo Autobusowe Dąbie. Autobusy odebrano w nocy z 14/15 stycznia 2005, natomiast na debiut liniowy wyjechały pięć dni później. Swoistą sensacją jest pierwszy w Szczecinie przypadek „złamania” systemu kodowania. Numer 2502 był zajęty przez Jelcza M11, nie zastosowano wzorem SPA Klonowica numeracji z końca puli solowej i tak pierwsze szczecińskie Urbino otrzymały numery z puli przegubowej 2551 i 2552 (zamiast bardziej poprawnych 2549 i 2550).

Kolejna dostawa SU12 miała miejsce 1 lutego 2008 roku. Przybyły wówczas 4 sztuki. Nowe pojazdy miały pełny monitoring czterech kamer, odrobinę zmieniony układ siedzeń oraz zielone wyświetlacze. Otrzymały numery w zakresie: 2801-2804.

W 2009 roku po raz pierwszy na placu SPA Klonowica pojawiły się 12-metrowe Solarisy. To także pierwsze krótkie Solarisy pomalowane w nowe barwy FG. W lutym przybyło pięć sztuk, które otrzymały numery 1900-1904. Pojazdy zostały wzięte w leasing i dlatego nie posiadają szczecińskich tablic rejestracyjnych.

W październiku tego samego roku przybyły następne cztery sztuki (1905-1908). Zakup zrealizowany został przy pomocy środków pochodzących z podniesienia kapitału zakładowego.

Pojazdy z obu dostaw wyposażone są w nowoczesne i ekologiczne silniki spełniające normę EEV. Posiadają także monitoring wewnętrzny i zewnętrzny. Niestety zamawiający w specyfikacji przetargowej nie uwzględnił obecności klimatyzacji.

9 marca 2010 roku na płytę zajezdni w Dąbiu przybyły kolejne Solarisy Urbino 12. SPA Dąbie z własnych środków zakupiło cztery wozy, które otrzymały numery 2011-2014. Pojazdy posiadały klimatyzację, monitoring, a także automaty do sprzedaży biletów. Autobusy jako pierwsze solowe wozy mają także obicia siedzeń i poręcze zgodne z marką Floating Garden.

W maju 2011 miały miejsce kolejne dostawy 12-metrowych „jamników”. O nowe wozy wzbogaciły się wszystkie trzy spółki świadczące usługi na zlecenie ZDiTM. Jako pierwsze, w dniach 4 i 5 maja 2011 roku, przybyły autobusy dla SPA Klonowica. Spółka wzbogaciła się o dziesięć, bogato wyposażonych pojazdów. Oprócz silników spełniających wysoką normę EEV nowe pojazdy posiadają klimatyzację, automaty do sprzedaży biletów, obicia foteli i poręcze zgodnie z marką FG, monitoring, a także elektroniczne „termometry” marki Pixel oraz dodatkowe oświetlenie wejścia do pojazdu. Pojazdy posiadają także system wykrywania i gaszenia pożaru w komorze silnika oraz rury wydechowe zlokalizowane na dachu pojazdu. Autobusy otrzymały numery 1100-1109.

Kilka dni później do SPA Dąbie przybyło kolejne pięć sztuk SU12. Otrzymały numery 2101-2105 i są równie bogato wyposażone co pojazdy dla SPA Klonowica. Oprócz wymienionego wcześniej wyposażenia posiadają także system uniemożliwiający uruchomienie autobusu osobie nietrzeźwej. Nowością jest także wyświetlacz z tyłu pojazdu, który wyświetla nie tylko numer linii, na której autobus kursuje, ale także kierunek.

Dzięki środkom pozyskanym z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego po kilku latach nowe pojazdy tej marki po raz pierwszy pojawiły się także w SPPK. 16 maja 2011 roku przybyło pięć sztuk SU12, a następnego dnia kolejne trzy sztuki. Pojazdy pomalowane są w barwy polickiej spółki i otrzymały numery 3041-3048. Podobnie jak szczecińskie SU12, autobusy posiadają silniki spełniające normę EEV, automaty do sprzedaży biletów, obicia foteli w barwach FG, doświetlanie wejścia do pojazdu, elektroniczne „termometry” oraz co jest nowością, osobną klimatyzację dla kierowcy i przedziału pasażerskiego.

12 czerwca 2012 roku do zajezdni Klonowica dotarły trzy nowe solowe „jamniki”. Były to pierwsze wozy kursujące w szczecińskiej komunikacji, w których zamontowano stojak do przewozu rowerów. Otrzymały one numery od 1247 do 1249.

Pierwszy używany krótki „jamnik” pojawił się w zajezdni Dąbie w czerwcu 2012 roku. Został on wyprodukowany w 2007 roku i na pierwszy rzut oka nie różnił się od wozów kursujących po Szczecinie. Sprowadzony został z przedsiębiorstwa Regiobus PillerseeTal. Otrzymał numer 2700.

Kolejne „używki” tej marki pojawiły się w zajezdni Dąbie w 2014 roku. Były to dwudrzwiowe wozy II generacji z 2004 roku, które sprowadzone zostały z przedsiębiorstwa autobusowego STOAG w Oberhausen. Otrzymały one numery taborowe 2402 i 2501-2504.

W 2015 roku drugą zajezdnią, która zdecydowała się sięgnąć po używaną wersję 12-metrowego „jamnika” była zajezdnia Klonowica, która sprowadziła trzy takie sztuki z nowreskiego Oppegårdu. Otrzymały one numery od 1600 do 1602 i wyprodukowane zostały w 2006 roku.

Na początku 2017 roku w zajezdni Dąbie pojawiły się pierwsze wozy IV generacji tego modelu. Były to fabrycznie nowe Solarisy Urbino 12, które otrzymały numery taborowe od 2721 do 2725.

Kolejne używki tej marki przyjechały do zajezdni Klonowica w czerwcu 2017 roku, kiedy to na placu zajezdni pojawiły się trzy dwudrzwiowe pochodzące z KEVAG Kolbenz, wyprodukowane 2005 roku wozy.  Dostały numery taborowe z zakresu 1500 - 1502.

W 2017 roku zakupu krótkich „jamników” dokonało także SPPK, które zakupiło trzy fabrycznie nowe wozy III generacji. Dotarły one do zajezdni we wrześniu 2017 roku i otrzymały numery taborowe  od 3055 do 3057.

W lutym 2018 roku w zajezdni Dąbie pojawiły się ostatnie na dzień dzisiejszy fabrycznie nowe Urbino 12. Było to 10 sztuk „jamników” IV generacji, w których jako pierwszych zastosowano białe, LEDowe wyświetlacze marki Pixel. Autobusy otrzymały numery od 2811 do 2820.

W 2019 roku PKS Szczecin sprowadził z niemieckiego miasta Hoya dwie sztuki II generacji solowych „jamników”. Otrzymały numery taborowe 10458 i 10459.

Kolejny używany Urbino 12 pojawił się w PKS Szczecin z początkiem 2023 roku. Wóz 10792 pochodzący z roku 2010 eksploatowany był wcześniej u przewoźnika w Poczdamie oraz w Planebruchu. W połowie 2023 roku do dąbskiego grona solowych Urbino dołączył dziesięcioletni egzemplarz 2301 kursujący dotychczas u przewoźnika SWK Kaiserslautern. W tym samym czasie zajezdnia PKS Szczecin zdecydowała się na zakup kolejnego krótkiego „jamnika” z rocznika 2010 pochodzącego od Sörensen Charter Tours. Autobusowi nadano numer boczny 10801.

Na początku 2024 roku wśród egzemplarzy krótkich „jamników” w PKS Szczecin pojawił się 10825 wyprodukowany w 2007 roku, eksploatowany wcześniej przez przewoźnika VTF Luckenwalde.

Nie każdy Solaris przetrwał do dziś

We wrześniu 2017 roku z zajezdni Dąbie z powodu uszkodzeń powstałych w wyniku pożaru silnika, który miał miejsce kilka miesięcy wcześniej, wycofano pojazd o numerze taborowym 2551. W marcu 2018 z powodu wyeksploatowania zdecydowano się na sprzedaż jego „brata” - SU12 2552.

W styczniu 2022 z zajezdni SPPK w Policach na lawecie został wywieziony pierwszy z polickich Urbino 12 - pojazd 3042, zaś z początkiem lipca 2022 swoją eksploatację liniową zakończył Solaris z tej samej serii o numerze 3044. W październiku tego samego roku skreślono również wóz 3045.

W lipcu 2022 z eksploatacji wyłączone zostały dwa egzemplarze „przejściówek” - 2501 i 2503 z zajezdni Dąbie oraz klonowicki Solaris 1501.

Z końcem sierpnia 2022 wycofani zostali jedyni dwaj przedstawiciele solowych Solarisów w zajezdni PKS - wozy 10458 i 10459.

22 listopada 2022 swoją liniową eksploatację zakończyła kolejna dąbska „przejściówka” o numerze 2402, natomiast w połowie grudnia sztuka o numerze 2502.

Jako pierwszy w 2023 roku wycofany został policki SU12 3041, a kilka miesięcy później także bliźniaczy egzemplarz 3046.

Na początku 2024 roku ze stanu SPA Dąbie skreślona została ostatnia „przejściówka” o numerze 2504.