Encyklopedia

105N2k/2000 to przeróbka wagonów rodziny 105N. Skonstruowano je w oparciu o 105N2k, których 60 sztuk trafiło do Warszawy w latach 1995-2000. Wszystkie te wagony są trzecią udaną próbą skonstruowania tramwaju o rozruchu tyrystorowym. Poprzednie (106N oraz 106Na) nie zyskały sobie wielkiego uznania, głównie ze względu na problemy z częściami zamiennymi.

Od zwykłej „stopiątki” oprócz zastosowania nowoczesnej elektroniki, wagony 105N2k/2000 odróżnia głównie zupełnie przemodelowana ściana czołowa oraz tylna wykonana z tworzyw sztucznych, co ułatwia ich wymianę w razie kolizji. Od ich zaokrąglonych kształtów wagony te otrzymały przezwisko „bulwa”. Nowe pudło wagonu było o 5 centymetrów węższe od standardowego (2,4 m) i dostosowane do 3 par wychylno-odskocznych drzwi produkcji IFE. Zastosowano również łatwo zdejmowane pokrywy na wózki, a górna krawędź pudła stała się jednocześnie rynienką przeciwdeszczową.

Zastosowanie rozruchu tyrystorowego umożliwiło likwidację tradycyjnego rozrusznika. Dzięki temu można było zastosować pełną belkę grzbietową. W połączeniu z zastosowaniem blachy 2 mm do produkcji pudła wagonu, zwiększyło to odporność wagonu na wszelkiego rodzaju zderzenia.

Kolejną cechą wyróżniającą te wagony było zastosowanie ręcznego zadajnika jazdy (zwanego po prostu joystickiem) wraz z wbudowanym czuwakiem. Nowy wygląd otrzymał również pulpit motorniczego. Każdy wagon posiada również tylny pulpit manewrowy oraz klimatyzację kabiny motorniczego.

Łącznie wyprodukowano 76 wagonów 105N2k/2000 w trzech odmianach przeznaczonych dla Szczecina i Warszawy (105N2k/A/2000 - wagon z kabiną motorniczego dla Warszawy; 105N2k/B/2000 - doczepa czynna dla Warszawy; 105N2k/S/2000 - wagony z kabiną motorniczego dla Szczecina). Zainteresowane zakupem były również władze Gorzowa Wielkopolskiego, jednak nie udało się sfinalizować transakcji.

105N2k/2000 w Szczecinie

Dostawa 14 wagonów 105N2k/2000 dla Szczecina trwała 3 miesiące od maja do sierpnia 2001 roku. Jako pierwsze na miasto wyjechały wagony 783+784 z zajezdni Pogodno na linię 9. Ze względu na odbywający się wówczas mecz piłki nożnej, wagon na kilka godzin zjechał do zajezdni. Kolejne wagony trafiały również do zajezdni Golęcin. Były to pierwsze od 1991 roku tyrystorowe tramwaje w Szczecinie. W okresie pomiędzy kasacją ostatniego egzemplarza 106Na, a dostawą pierwszych wagonów Tatra KT4Dt również jedyne.

Eksploatacja „bulw” rowadzona była  we wszystkich możliwych wariantach tj. solo, jako dwuskłady oraz trójskłady. Te ostatnie pojawiały się wyłącznie w okresie wzmożonych przewozów pasażerskich związanych z dniem Wszystkich Świętych.

Dla pasażerów wagony te - w porównaniu ze starszymi tramwajami - oferowały zdecydowaną poprawę komfortu podróży dzięki zastosowaniu lepszej amortyzacji wózków oraz przetwornicy statycznej. Elektronika pilnuje, aby wagon nie przyspieszał zbyt gwałtownie, a fabrycznie montowana informacja pasażerska ułatwia orientację w terenie podróżnym spoza Szczecina. Wydajne ogrzewanie w połączeniu ze szczelnymi drzwiami jest zimą nieocenionym luksusem w porównaniu do wychłodzonych 102Na. Na przełomie lat 2003 i 2004 we wszystkich szczecińskich wagonach tego typu wymieniono fabrycznie zamontowane tablice matrycowe firmy R&G na nowe, pomarańczowe wyświetlacze diodowe, znacznie bardziej czytelne z dużych odległości.

Do nielicznych wad tramwaju zaliczyć należy brak dodatkowego zabezpieczenia drzwi przed przycięciem pasażera. Zastosowano wyłącznie mechanizm autorewersowania w przypadku takiego zdarzenia, natomiast brak jest np. fotokomórek.

Po likwidacji zajezdni Niemierzyn ostatnią linią, na której wagonów tych nie można było długo spotkać, była linia 4. Pierwszym tramwajem 105N2k/2000 jaki pojawił się na tej linii był wóz 789, a miało to miejsce 11 września 2007 roku.

W roku 2006 miasto otrzymało dofinansowanie z programów strukturalnych Unii Europejskiej, za które zakupiło czynne doczepy do wagonów 105N2k/2000 w liczbie 6 sztuk. Przetarg miał za zadanie wyłonić ich producenta, ale jeszcze przed jego ogłoszeniem pojawiały się pogłoski jakoby specyfikacja miała wykluczyć producenta innego niż Konstal. W rzeczywistości chorzowski producent nie zainteresował się przetargiem, a swoje oferty wystały firmy Modertrans oraz Cegielski z Poznania oraz Protram z Wrocławia. Po wielu protestach ze strony oferentów ostatecznie zdecydowano, że doczepy dostarczy wrocławski Protram. Pierwsza z nich przyjechała do Szczecina w dniu 13 listopada 2007 roku, a ostatnia 18 grudnia 2007 roku. Debiut liniowy pierwsze dwie doczepy miały 29 grudnia 2007 roku.

W roku 2007, 6 lat po rozpoczęciu eksploatacji, pierwsze „bulwy” przeszły gruntowną rewitalizację poszycia zewnętrznego w hali Wydziału Napraw Taboru, z której wyjechały już w nowych barwach zakładowych MZK. Stało się to pomimo wcześniejszych zapewnień dyrekcji MZK, iż nadal kursować będą one w dotychczasowych barwach.

W drugiej połowie 2013 roku w związku powiększającą się ilością wagonów 120NaS na zajezdni Pogodno, wagony wszystkie wagony przeniesiono do zajezdni Golęcin. 

Na przestrzeni ostatnich kilku lat prowadzone są tzw. „naprawy średnie” wagonów, w ramach których otrzymują one nowe powłoki lakiernicze, dodatkowy wyświetlacz boczny i piasecznice. Przeprowadzany jest także lifting wnętrza polegający na przemalowaniu go zgodnie ze schematem barw Floating Garden i zamontowaniu nowych siedzisk pasażerskich firmy Astromal.